Powiat wrocławski, gmina Czernica
(nazwa niemiecka Jäschkowitz, w latach 1937-1945 Lengefeld, Kreis Breslau)
Zabytki w Jeszkowicach
Do rejestru zabytków nie wpisano żadnego zabytku w Jeszkowicach. W ewidencji zabytków znajduje się m.in. park pałacowy.
Jeszkowice wzmiankowano w 1344 roku jako Jescovitz, a w 1360 roku pod nazwą Jeschkowicz. W 1795 roku właścicielem majątku w wiosce był baron von Gruttschreiber. W tym czasie w miejscowości znajdował się folwark, 26 domostw, 20 gospodarstw zagrodników, jedno gospodarstwo chałupnicze i wiatrak. Jeszkowice liczyły 231 mieszkańców. W 1830 roku dobra należały do porucznika von Nimptsch. W Jeszkowicach wzmiankowano pałac, folwark, browar oraz gorzelnię. W 1845 roku w dalszym ciągu właścicielem posiadłości był porucznik w stanie spoczynku von Nimptsch. W opisie miejscowości ponownie wymieniono pałac, folwark, browar, i gorzelnię. W księdze adresowej z 1856 roku w Jeszkowicach po raz kolejny wzmiankowany był Pan von Nimptsch. Według źródła z 1857 roku właścicielem dóbr Jeszkowice i Czernica (Jäschkowitz und Tschirne) był Paul von Nimptsch. Zapewne chodzi o tą samą osobę. W 1872 roku włości należały do Hermanna Landau (Commisionsrath in Breslau). W 1894 roku dobra Jeszkowice i Czernica (Jäschkowitz mit Tschirne und Carlshof) o powierzchni 570ha - w tym 376ha pól uprawnych, 144ha łąk, 47,5ha pastwisk i lasów, 2,5ha dróg, podwórzy gospodarczych i innych użytków – były własnością Eugena Landau (General-Consul in Berlin) und Hugona Landau (Kommerzienrath in Berlin). W 1912 roku wymienione wyżej włości liczyły 466ha, w tym 332ha pól uprawnych, 61ha łąk, 28ha lasów, 6ha stawów, 27ha łoziny, 5ha parku, 7ha dróg, podwórzy gospodarczych i innych użytków. Ich właścicielką była Pani Dora Krause, z domu Schmidt. W 1930 roku majątek należał do spadkobierców Curta Krause: Pani Dory Oelffen wdowy Krause (1/4), Horsta Jochena Krause (3/8) i Curta Krause. Opiekunem prawnym była Pani Dora von Oelffen, a generalnym pełnomocnikiem i dzierżawcą Rittergutsbesitzer kapitan Herbert von Oelffen. Powierzchnia dóbr wynosiła 482ha, w tym 300ha pól uprawnych, 60ha łąk, 29ha lasów, 3ha stawów, 18ha łoziny, 16ha dróg, 9ha parku i ogrodu, 6ha podwórzy gospodarczych i innych użytków. Siedem lat później właścicielem dóbr był Horst Jochen Krause mieszkający w rezydencji w Bierkowicach w powiecie kłodzkim (Birgwitz, Kreis Glatz) i Pani Gudrun z domu Schöhl. Posiadłość Jeszkowice liczyła 458ha, w tym 300ha pól uprawnych, 60ha łąk, 18 pastwisk, 29ha lasów, 3ha stawów, 31ha dróg, grobli, nieużytków, 10ha parku i ogrodu, 7ha podwórzy gospodarczych. Po zakończeniu drugiej wojny światowej majątek przejęło państwo polskie. Do dziś przetrwała część zabudowań gospodarczych i mieszkalnych pracowników folwarku oraz otoczony murem zaniedbany park. Po rezydencji nie ma śladu. Budynek zapewne został rozebrany w czasach Polski Ludowej. Wobec braku źródeł trudno stwierdzić czy został uszkodzony w końcowej fazie działań wojennych w 1945 roku.
Pochodzące z pierwszej połowy XX wieku widokówki przedstawiające wygląd nieistniejącego pałacu
Źródło: http://dolny-slask.org.pl/770964,foto.html?idEntity=506601 (dostęp: 13.11.2016r.)
Źródło: http://dolny-slask.org.pl/770972,foto.html?idEntity=506601 (dostęp: 13.11.2016r.)
Źródło: http://dolny-slask.org.pl/5106134,foto.html?idEntity=506601 (dostęp: 13.11.2016r.)
Na podstawie zamieszczonych widokówek można nieco powiedzieć o wyglądzie nieistniejącej rezydencji. W 1795 roku w Jeszkowicach wzmiankowano folwark. Pierwsze informacje o pałacu pochodzą z 1830 roku. Prawdopodobnie siedziba szlachecka została przebudowana na początku XX wieku po przejęciu dóbr przez rodzinę Krause. Pałac był budynkiem murowanym, potynkowanym, założonym na planie prostokąta, podpiwniczonym, dwukondygnacyjnym, z częściowo użytkowym poddaszem, nakrytym dachem wielospadowym. Bryłę budynku urozmaicały ryzality i kwadratowa wieża będąca dominantą obiektu. W przyziemiu wieży mieściło się główne wejście do rezydencji, poprzedzone niewielkim tarasem ze schodami. Elewacje były skromnie dekorowane, jedynie wysoki cokół został ozdobiony rustyką.
Jeszkowice położone są około 20 kilometrów na południowy-wschód od Wrocławia. Z centrum miasta wojewódzkiego najlepiej wyjechać w kierunku wschodnim DK98, następnie skręcić w prawo w aleję Ludomira Różyckiego i przejechać nią wokół parku Szczytnickiego. Dalej podróż należy kontynuować DK455 prowadzącą w kierunku Jelcza-Laskowic przez Kamieniec Wrocławski i Gajków. Jeszkowice położone są za Gajkowem, na północ od DK455. Do miejscowości z tej trasy trzeba skręcić w lewo w lokalną drogę. Park i pozostałości folwarku znajdują się w centrum Jeszkowic, na wschód od głównej ulicy. Samochód można zaparkować na poboczu drogi, przy ogrodzeniu otaczającym park.
Damian Dąbrowski,
Listopad 2016r.
