Powiat lubliniecki, gmina Koszęcin
(nazwa niemiecka: Czieschowa, Kreis Lublinitz)
Rys historyczny i stan obecny:
Pierwsza wzmianka o Cieszowej znajduje się w „Księdze uposażeń biskupstwa wrocławskiego” pochodzącej z przełomu trzynastego i czternastego stulecia. Na przestrzeni wieków miejscowość należała między innymi do rodziny Cieszowskich i von Strachwitz. W 1804r. właścicielem majątku w Cieszowej był Chrystian Schindler. Dobra pozostały własnością jego potomków do 1892 roku. Ostatnim właścicielem posiadłości z tej rodziny był Rudolf Schindler, wzmiankowany w książkach adresowych z lat 1872-1886. W 1886 roku majątek liczył 856ha, w tym 414ha pól uprawnych, 69ha łąk, 48ha pastwisk, 299ha lasów, 5ha stawów, 21ha dróg i podwórzy gospodarczych. Dobra w Cieszowej w 1892 roku zakupiła rodzina książąt von Hohenlohe-Ingelfingen. Majątek włączono w skład majoratu Koszęcin. Posiadłość pozostała własnością rodziny książęcej do 1945 roku. Gospodarstwem zarządzali inspektorowie: Muthke (1894r., 1902r.), Standke (1905, 1917r.), Riedel (1920, 1932r.). W 1932r. majątek w Cieszowej wydzierżawił Herman Burgund. W 1934r. po śmierci Hermana Burgunda dzierżawcą została wdowa po nim Pani Elżbieta Burgund. Pozostała ona w Cieszowej do końca drugiej wojny światowej. Następnie dobra przejęło państwo polskie. Folwark został przekształcony w Państwowe Gospodarstwo Rolne. Z czasem majątek przeszedł po zarząd Ośrodka Hodowli Zarodkowej w Krakowie. Dwór wykorzystywano jako budynek mieszkalny i biurowy. Obecnie rezydencja nie jest użytkowana. Zrujnowany budynek zabezpieczono przed wejściem. Obiekt prawdopodobnie zostanie rozebrany.
Interesujący tekst na temat dworu w Cieszowej został zamieszczony na Forum Eksploratorzy
http://eksploratorzy.com.pl/viewtopic.php?f=76&t=10797
Dwór
Budynek prawdopodobnie wybudowano na przełomie XIX i XX wieku. Obiekt pełnił funkcję siedziby zarządcy majątku w Cieszowej. Budynek murowany z cegły, potynkowany, założony na planie prostokąta, podpiwniczony, parterowy, z użytkowym poddaszem, nakryty dachem naczółkowym. Fasada siedmioosiowa, z centralnym głównym wejściem. Elewacje zachowały wydatny gzyms wieńczący. Układ wnętrz dwutraktowy, z sienią na osi, w przedłużeniu której znajduje się klatka schodowa. Pomieszczenia nakryte drewnianymi stropami, jedynie w piwnicach sklepienia krzyżowe.
W pobliżu dworu zachowana część zabudowań gospodarczych dawnego folwarku, czworaki i mocno przekształcony drewniany spichlerz.
Zabytki w Cieszowej
Do rejestru zabytków w Cieszowej wpisano kościół filialny p.w. św. Marcina (10.03.1978r., nr rej.: 72/78) i zespół zabudowań folwarcznych (10.03.1960r., nr rej.: 383/60 oraz 12.03.1960r., nr rej.: 384).
Informacje praktyczne i dojazd
Dojazd komunikacją publiczną do Cieszowej zapewniają autobusy PKS kursujące między innymi z Koszęcina i Lublińca. Do obydwu wymienionych miejscowości można dotrzeć pociągiem z Katowic lub Kluczborka. Podróżującym samochodem proponuję jechać z Gliwic DK78 do Tarnowskich Gór, a następnie DK11 w kierunku Poznania. Z tej ostatniej trasy należy skręcić w prawo w Tworogu w DK907, którą można dotrzeć do Koszęcina. W Koszęcinie należy skręcić w lewo w DK906, a następnie w prawo w lokalną drogę prowadzącą do Cieszowej. Odległość: z Gliwic w jedną stronę niecałe 60km. Zespół folwarczny znajduje się w północno-wschodniej części Cieszowej, na lewo od drogi do kościoła. Samochód można zaparkować przy drewnianym spichlerzu, w pobliżu dawnego dworu.
Damian Dąbrowski,
Luty 2013 r.
