Powiat lubliniecki, gmina Woźniki
(nazwa niemiecka: Helenenthal, Kreis Lublinitz)
Historia miejscowości Czarny Las sięga pierwszej połowy XIX wieku. W 1838r. warszawski kupiec Joachim Kempner nabył obszar zwany Czarnym Lasem. Następnie dokonał on znacznej wycinki lasów porastających ten teren po czym odsprzedał majątek. Od 1853r. posiadaczem dóbr był Carl Ludwig z Woźnik, który na ich obszarze założył kolonię nazwaną na cześć małżonki Heleny - Helenenthal. Carl Ludwig pozostał właścicielem majątku co najmniej do 1876r. Przed 1886r. posiadłość Helenenthal nabył Ferdinand Ziegler kupiec z Wrocławia. W tym czasie majątek liczył 600ha, 230ha pól uprawnych, 98ha łąk, 51ha pastwisk, 217ha lasów, 4ha gospodarstwa. Ferdynand Ziegler w ciągu kilku lat zmienił sposób zagospodarowania dóbr, powiększając wyraźnie obszar upraw kosztem lasów. W 1894r. powierzchnia posiadłości w dalszym ciągu wynosiła 600ha, przy czym pól było już 398ha a lasów tylko 125ha. W 1902r. jako właściciel majątku Helenenthal wzmiankowany był G. Hoffmeister. W jego imieniu gospodarstwem zarządzał inspektor Bytomski. Przed 1905r. dobra powróciły w ręce Ferdynanda Zieglera. Do kupca z Wrocławia należały przynajmniej do 1912r. Wtedy to ich powierzchnia wynosiła 626ha, w tym 374ha pól uprawnych, 38ha łąk, 2ha pastwisk, 193ha lasów, 19ha podwórza gospodarczego, dróg, ogrodu i parku. Przed 1917r. kolejnym właścicielem Czarnego Lasu został Kazimierz Niegolewski. Znany polityk zaangażowany po stronie polskiej w okresie powstań śląskich w 1922r. został pierwszym starostą powiatu lublinieckiego w II Rzeczpospolitej. W tym samym roku z powodu tarapatów finansowych utracił majątek w Czarnym Lesie, który przeszedł na własność Józefa Jeziorańskiego z Katowic. Rok później posiadłość nabył Maciej Rogowski z Warszawy. W 1926r. dobra Czarny Las liczyły zaledwie 321ha, z tego 205ha stanowiły pola uprawne, 17ha łąki, 2ha pastwiska, 0,5ha stawy, 62ha lasy, 0,5ha park, 2ha ogród. Pozostały obszar obejmowały podwórza gospodarcze, drogi i nieużytki. Maciej Rogowski w latach trzydziestych XX wieku podarował majątek swojemu krewnemu Romanowi Rogowskiemu. W 1938r. Roman Rogowski sprzedał posiadłość Przedsiębiorstwu Osadniczemu „Ślązak” z Katowic, które doprowadziło do jego parcelacji. Rezydencję w Czarnym Lesie wraz z pozostałością dóbr rycerskich wynoszącą zaledwie 29,65ha nabyła rodzina Wojtaszków. Cztery lata później posiadłość rodziny Wojtaszków przejęła III Rzesza. Po wojnie długie lata ciągnęły się sprawy majątkowe. Ostatecznie pałac w Czarnym Lesie objęła Rolnicza Spółdzielnia Produkcyjna „Przełom” z Lubszy. W 1988r. obiekt nabyła Spółdzielnia Inwalidów Era z Chorzowa. Odtąd w budynku funkcjonował Ośrodek Rehabilitacyjno-Wypoczynkowy „Dworek”. W 1999r. spółka Era przeprowadziła generalny remont zabytku, który przekształcono w luksusowy czterogwiazdkowy hotel. W pobliżu pałacu powstały również nowsze budynki o funkcjach restauracyjnych i noclegowych. Całość zabudowań otacza zadbany park z pięknymi stawami.
Szczegółowe informacje o ofercie hotelu, a także ciekawostki na temat jego historii można znaleźć na oficjalnej stronie obiektu
Pałac
Rezydencja została wzniesiona na przełomie XIX i XX wieku na zlecenie Ferdinand Ziegler. Pałac przekształcił jego kolejny właściciel Kazimierz Niegolewski. W rezultacie powstał budynek o cechach barokowych i klasycystycznych. Pałac murowany z cegły, potynkowany, założony na planie prostokąta, podpiwniczony, dwukondygnacyjny, z użytkowym poddaszem, nakryty dachem czterospadowym wykonanym z dachówki z lukarnami i nowszymi świetlikami. Fasada jedenastoosiowa, z centralnym trzyosiowym ryzalitem, mieszczącym główne wejście poprzedzone gankiem kolumnowym podtrzymującym balkon. Ryzalit wieńczy szczyt o podziałach pilastrowych, ze spływami wolutowymi. Elewacje ozdabiają również gzymsy (międzykondygnacyjny i wieńczący) i nadokienniki. Układ wnętrz dwutraktowy z centralną sienią, mieszczącą klatkę schodową. Pięknie odnowione klimatyczne wnętrza wypełnione są antycznymi meblami i obrazami. W pałacu poza pokojami hotelowymi znajduje się sala konferencyjna, restauracja i winiarnia. W nowszym budynku wzniesionym przy rezydencji urządzono apartament utrzymany w stylu pałacyku myśliwskiego.
Zabytki w Czarnym Lesie
Zarówno pałac jak i otaczający go park nie zostały wpisane do rejestru zabytków.
Informacje praktyczne i dojazd
Dojazd komunikacją publiczną do Czarnego Lasu jest niemożliwy. Podróżującym samochodem proponuję jechać z Gliwic do Tarnowskich Gór DK78, a następnie DK908 do miejscowości Lubsza, skąd do Czarnego Lasu można dotrzeć drogą lokalną przez Ligotę Woźnicką. Odległość: z Gliwic w jedną stronę około 55km. Pałac znajduje się w centralnej części miejscowości, na prawo od głównej drogi. Samochód można zaparkować na parkingu przy hotelu.
Damian Dąbrowski,
Grudzień 2012 r.
