Powiat rybnicki, gmina Lyski
(nazwa niemiecka: Raschütz, Kreis Ratibor)
Pierwsza wzmianka o miejscowości: 1274 r.
Właściciele majątku: do połowy XV w. wioska należała do rodziny Raszczyckich, której pierwszy przedstawiciel Stefan z Raszczyc pojawia się w źródłach z końca XIII w. Następnie właścicielami majątku byli Mikołaj Szylhan z Otmętu, starosta raciborski Bartłomiej Zdarza (od 1480 r.), Jan Zdarza, Wacław Reiswitz, Mikołaj Reiswitz, rodzina von Mettich, Oppersdorffowie, rodzina Sobek z Koszęcina, książęta von Hohenlohe – Schillingfürst z Rud (od 1834 r.).
Zamek
Początki zamku, bądź też dworu obronnego w Raszczycach mogą sięgać nawet XIII w. Zamek wzniesiono na górującym nad miejscowością wzgórzu zwanym Bernadkowcem. Według informacji z 1606 r. zamek był drewniany, zbudowany na murowanych piwnicach. W jego pobliżu znajdował się folwark, z browarem, chlewnią i owczarnią. Budynki folwarczne uległy zniszczeniu podczas działań wojennych w 1945 r., do dzisiaj pozostały po nich jedynie fragmenty murów. Z samego zamku zachowały się murowane z kamienia i cegły piwnice, nakryte sklepieniami krzyżowo – żebrowymi, wspartymi na filarach. W pobliżu piwnic odkryto fundamenty kwadratowej wieży, o wymiarach 10 x 10 m. Resztki zamku nie są w żaden sposób zabezpieczone, np. w formie tzw. trwałej ruiny, teren wokół nich nie jest ogrodzony, bez problemu można wejść do zamkowych piwnic. Ruiny w Raszczycach wymagają pilnego przeprowadzenia dokładnych badań archeologicznych, które pozwoliły by sprecyzować datę powstania zamku. Brak gospodarza sprzyja dewastacji tego miejsca, jeżeli sytuacja nie ulegnie zmianie, już wkrótce nie będzie śladu po raszczyckiej warowni.
Zabytki w Raszczycach
Do rejestru zabytków nie wpisano żadnego obiektu w Raszczycach. Poza ruinami zamku w miejscowości warto zobaczyć pochodzący z 1911 r. neoromański kościół parafialny p.w. Św. Apostołów Szymona i Judy Tadeusza.
Informacje praktyczne i dojazd
Dojazd komunikacją publiczną do Raszczyc zapewniają miedzy innymi często kursujące autobusy PKS z Raciborza. Do Raciborza można dotrzeć pociągiem z Katowic, Rybnika, Kędzierzyna – Koźla, a także autobusami, np. z Gliwic. Podróżującym samochodem proponuję jechać z Gliwic DK 408 do Sośnicowic, następnie DK 919 w kierunku Raciborza. Z tej ostatniej trasy za miejscowością Babice, trzeba skręcić w lewo w DK 923 w stronę Rybnika. Droga ta prowadzi przez Raszczyce, wzgórze Bernardkowiec, znajduje się po jej lewej stronie, na północ od miejscowości. Odległość: w jedną stronę ponad 40 km. Do ruin zamku prowadzą polne drogi, którymi nie proponuję jechać samochodem (zwłaszcza zimą). Pojazd trzeba zostawić w większej odległości, w centrum Raszczyc.
Damian Dąbrowski,
Grudzień 2010 r.
