Powiat rybnicki, gmina Gaszowice
(nazwa niemiecka: Czernitz, Kreis Rybnik)
Rys historyczny i stan obecny:
Neogotycki dwór wzniesiony po 1865r., przez barona von Rotha, prawdopodobnie w miejscu wcześniejszego drewnianego dworku. Budynek murowany z cegły, otynkowany, na rzucie prostokąta, dwukondygnacyjny, z użytkowym poddaszem. Elewacja frontowa (zach) 11-osiowa ujęta dwiema 8- bocznymi, trzykondygnacyjnymi wieżami, które do przebudowy w 1937r. wieńczyły hełmy. Na osi fasady znajduje się dwukondygnacyjny taras z przejazdem w przyziemiu, natomiast na osi elewacji bocznej (pd.) ryzalit. Elewacje ozdabiają ceglane gzymsy kordonowe i koronujący oraz gzymsy nadokienne.
Dwór jest otoczony 2 hektarowym parkiem z licznymi okazami starodrzewu, w pobliżu parku znajdują się również dwie dwustuletnie lipy.
Dwór do 1945 roku należał do rodziny von Roth, od 1928r. wydzierżawiony, najpierw Henrykowi Mullerowi, a później od 1937r. Schlesingerowi. Po drugiej wojnie światowej upaństwowiony. Początkowo w dworze umieszczono Urząd Stanu Cywilnego, następnie krótko funkcjonowała w nim Szkoła Rolnicza. W latach 50-tych dwór wraz z zabudowaniami gospodarczymi otrzymały Zakłady Mięsne z Bytomia, w rękach których pozostał do 1993r., kiedy to przekazano go gminie. W kolejnych latach (1997-99) przeprowadzono remont. W dworze obecnie znajduje się ośrodek kultury „Zameczek”. Obiekt zadbany, w dobrym stanie zachowania.
Zabytki w Czernicy
Do rejestru zabytków w Czernicy wpisano szkołę podstawową, ul. Wolności 42, z około 1900 r. (nr rej.: A/1463/92 z 7.05.1992r.); zespół szybu wentylacyjnego I „Czernica”, XIX/XX w. (nr rej.: 1318/84 z 16.01.1984r.): nadszybie z wieżą wyciągową, maszynownia, rozdzielnia; zespół szybu wentylacyjnego II „Cecylia”, ul. Babiogórska, 1909-1910 (nr rej.: A-1328/84 z 17.12.1984r.): maszynownia z rozdzielnią, nadszybie z wieżą wyciągową, cechownia i łaźnia. Niestety jak dotąd do rejestru nie wpisano dworu w Czernicy.
Informacje praktyczne i dojazd:
Dojazd komunikacją publiczną do Czernicy zapewniają autobusy miejskie z Rybnika, linia nr 29. Do Rybnika można dojechać pociągiem z Katowic lub PKS-em z Gliwic. Samochodem z Gliwic najlepiej jechać do Rybnika DK 78, a dalej DK 935 w stronę Raciborza. Czernica znajduje się na północ od tej drogi. Około 38 km w jedną stronę. Na miejscu samochód można zaparkować przy dworze lub obok pobliskiego sklepu.
Damian Dąbrowski,
marzec 2009 r.
