Powiat tarnogórski, gmina Zbrosławice
(nazwa niemiecka: Gross Wilkowitz, w latach 1936-1945 Wolfstal, Kreis Tarnowitz)
Rys historyczny i stan obecny:
Pierwsza wzmianka o miejscowości pochodzi z 1253r. Przez wieki losy wioski związane były z historią sąsiednich Zbrosławic.
Istniejący późnobarokowy pałac został ufundowany w I połowie XVIII w. przez rodzinę von Larisch. Pałac murowany z cegły, otynkowany, piętrowy, podpiwniczony, nakryty dachem mansardowym z lukarnami. Zbudowany na rzucie prostokąta z nieznacznymi ryzalitami na osiach dłuższych elewacji. Fasada 9-osiowa artykułowana pasami boniowań, ryzalit 3-osiowy podzielony pilastrami, zwieńczony trójkątnym, ściętym przyczółkiem. Elewacje boczne są 3-osiowe, a tylna 11-osiowa z centralnym ryzalitem zwieńczonym trójkątnym przyczółkiem. Okna prostokątne, z wyjątkiem ryzalitów, w których zamknięte segmentowo. Wnętrze dwutraktowe, z korytarzem między traktami, w kilku pomieszczeniach zachowane sklepienia klasztorne z lunetami i kolebkowe z lunetami.
Przez lata pałac był budynkiem mieszkalnym PGR, obecnie własność prywatna, podobnie jak otaczające go zabudowania gospodarcze, m.in. spichlerz z 1916r., obora z poł. XIX w.
Do pałacu przylega zdewastowany park krajobrazowy z I poł. XIX w., o powierzchni 2,6 ha. Pomimo zaniedbań przetrwało w nim sporo ciekawych okazów liściastego starodrzewia, okazałe graby pospolite, wiązy polne, lipy drobnolistne, dęby szypułkowe, jesiony wyniosłe, a przede wszystkim platan klonolistny o obwodzie około 5 m.
Zabytki w Wilkowicach
Do rejestru zabytków w Wilkowicach wpisano pałac, XVIII w. (nr rej.: 641/66 z 2.05.1966r.).
Informacje praktyczne i dojazd:
Do Wilkowic dojeżdżają autobusy trzech linii KZK GOP, ale linie 791 i 739 ze względu na częstotliwość kursowania praktycznie nie mają znaczenia przy planowaniu wyjazdu. Jedynie autobusy 191 Tarnowskie Góry – Zbrosławice kursują dość często. Osobom planującym wycieczkę z Gliwic proponuje dojazd autobusem 80 do Kamieńca lub Zbrosławic i tam przesiadkę na autobus 191.
Dojazd samochodem z Gliwic jest bardzo prosty. Drogą krajową 78 w kierunku Tarnowskich Gór dojeżdżamy do Górnik, dzielnicy Bytomia, gdzie skręcamy w lewo w ul. Ptakowicką, która prowadzi do Ptakowic, dalej jadąc drogami lokalnymi w stronę Księżego Lasu trafimy do Wilkowic. W jedną stronę niecałe 23 km.
Na miejscu brak parkingu, samochód można zostawić przed pobliskim sklepem.
Pałac i zabudowania folwarczne otoczone ogrodzeniem, teren prywatny, zakaz wstępu, natomiast po parku można swobodnie pospacerować.
Damian Dąbrowski,
Marzec 2009r.
