Powiat tarnogórski, gmina Zbrosławice
(nazwa niemiecka: Jasten, Kreis Tost-Gleiwitz)
Rys historyczny i stan obecny:
Późnobarokowy dwór z klasycystycznymi detalami został ufundowany przez Maksymiliana Fragsteina i jego żonę Franciszkę Tluck w 1799r. Uszkodzony podczas działań wojennych w 1945r., został gruntownie wyremontowany w 1954r. W czasach PRL-u wykorzystywany przez miejscowe gospodarstwo rolne, obecnie zrujnowany.
Budynek murowany z cegły, potynkowany, wzniesiony na planie prostokąta, dwukondygnacjowy, częściowo podpiwniczony, nakryty był dachem mansardowym z wystawkami, po remoncie z 1954r. wykonanym z eternitu. Elewacja frontowa 7-osiowa, z centralnym dwukondygnacjowym ryzalitem, w którym na parterze znajdował się przedsionek, natomiast na piętrze kaplica. W elewacji tylnej również znaczny ryzalit na osi, przekształcony w wyniku przebudowy w XX w. Układ wnętrz zmienione w czasach PRL-u. Wnętrza zachowały jednak klasycystyczną stolarkę po której dziś nie ma śladu.
Obecnie dwór to kompletna ruina pozbawiona dachu, stropów, wewnętrznych ścian działowych. Zabytkowy obiekt jest niezabezpieczony przed wejściem oraz postępującą dewastacją Z dawnych ozdobień elewacje zachowały fragmenty tynku, kanelowanych lizen w narożnikach, prostokątnych obramień otworów okiennych.
Ruinę dworu w Jasionie otacza niewielki, zaniedbany park krajobrazowy oraz systematycznie rozkradane i niszczone budynki dawnego folwarku. Uszkodzone w ostatnich latach budynki gospodarcze grożą zawaleniem i zapewne wkrótce nie będzie po nich śladu.
Informacje praktyczne i dojazd:
Do Jasiona można dojechać komunikacją publiczną, jest to jednak bardzo trudne. W ciągu dnia jedzie tylko jeden PKS z Gliwic. Na przystanku Jasiona zatrzymuje się autobus KZK GOP nr 180 Tarnowskie Góry – Tworóg Pętla (8 kursów w dni robocze), a na przystanku Jasiona II autobusy nr 153 Tarnowskie Góry – Pyskowice, 739 Tarnowskie Góry – Pyskowice, 791 Tarnowskie Góry – Jaśkowice (wszystkie wymienione linie mają tylko kilka kursów w dni robocze). Zarówno do Pyskowic jak i Tarnowskich Gór bez problemu można dojechać autobusami z Gliwic. Planującym podróż samochodem z Gliwic proponuję jechać DK 901 do Pyskowic, a dalej lokalną drogą w kierunku Tworogu, Jasiona leży przy tej drodze, na skrzyżowaniu w centrum wioski, należy skręcić w lewo w kierunku miejscowości Wojska, tuż za zakrętem po lewej stronie znajduje się dawny folwark, z ruinami dworu. W jedną stronę około 22 km. Na miejscu nie ma parkingu, samochód trzeba zostawić na poboczu drogi lub wjechać między zrujnowane zabudowania gospodarcze.
Damian Dąbrowski
Maj 2009 r.
