Powiat ząbkowicki, gmina Ząbkowice Śląskie
(nazwa niemiecka: Dittmannsdorf, Kreis Frankenstein)
Początki miejscowości sięgają XIII w., a pierwsza wzmianka na jej temat pochodzi z 1316r. W XIV w. Brodziszów należał do rodziny von Glaubitz. W XVII w. właścicielami wioski była ziębicka linia rodziny von Bischofsheim. Na temat tej gałęzi rodu zachowało się bardzo mało informacji. W dokumentach z 1622 r. jako właściciel miejscowości wymieniony został Krzysztof von Bischofsheim. Pod koniec siedemnastego stulecia majątek posiadał Jerzy Godfryd von Eben (zm. 1717r.). Pozostawił córkę Annę Eleonorę (ur.1674r.), od 1694r. małżonkę Gotarda Fryderyka von Reibnitz. W ten sposób majątek w Brodziszowie przeszedł w ręce rodziny von Reibnitz. W 1730r. wioskę kupił hrabia Joachim Friedrich von Pfeil z Kluczowej. W 1785r. właścicielem dóbr był Karl Friedrich von Pfeil, starosta powiatu niemczańskiego. W 1819r. jego krewniak, Friedrich Ludwig von Pfeil sprzedał majątki baronowej Karolinie von Strachwitz. Następnie w 1837r. Kluczową i Brodziszów nabył tajny radca sanitarny dr Johann Nepomuk Rust. W 1851r. utworzył on z posiadanych majątków majorat (Majoratsherrschaft Kleutsch). Jego kolejnym właścicielem był Hans Rust, podporucznik w stanie spoczynku, wymieniony w księgach adresowych z lat 1886-1912. Następnie majorat oddziedziczył dr praw Hans Rust, wzmiankowany w latach 1921-1937. Majątek w Brodziszowie do 1930r. liczył 315ha, następnie został zmniejszony do 292,5ha. Po drugiej wojnie światowej dobra zostały znacjonalizowane.
Pałac
Klasycystyczny pałac w Brodziszowie został wzniesiony w pierwszej połowie XIX w., prawdopodobnie przez rodzinę von Pfeil. Rezydencję przebudowano na przełomie XIX i XX w. Budynek murowany z cegły, potynkowany, wzniesiony na planie prostokąta, dwukondygnacyjny, nakryty niskim dachem czterospadowym. Fasada siedmioosiowa, z wydatnym centralnym ryzalitem, zamkniętym trójkątnym przyczółkiem. Główne wejście do pałacu znajduje się we frontowym ryzalicie. Elewacje zachowały ozdobne detale: neorenesansowy portal, artykulację boniowanymi lizenami, prostokątne obramowania otworów okiennych, proste gzymsy nadwieszone na konsolkach. Układ wnętrz dwutraktowy z centralna sienią.
Zabytki w Brodziszowie
Do rejestru zabytków w Brodziszowie wpisanokościół parafialny p.w. Matki Boskiej Królowej Polski (22.06.1983r., nr rej.: 941/WŁ) oraz zespół pałacowy (31.01.1996r., nr rej.: 1476/WŁ): pałac, park.
Informacje praktyczne i dojazd
Dojazd komunikacją publiczną do Brodziszowa jest niestety niemożliwy. Podróżującym samochodem proponuję jechać z Gliwic autostradą A4 w kierunku Wrocławia do węzła Brzezimierz, następnie DK396 do Strzelina, DK39 do Łagiewnik i DK8 w stronę Ząbkowic Śląskich. Z tej ostatniej trasy należy skręcić w prawo w lokalną drogę prowadzącą do Brodziszowa przez Sulisławice. Odległość: w jedną stronę około 190 km. Na miejscu samochód można zaparkować przy drodze dojazdowej prowadzącej do pałacu.
Damian Dąbrowski,
Lipiec 2011 r.
