Powiat nyski, gmina Łambinowice
(nazwa niemiecka: Bielitz, w latach 1936-1945 Bauschdorf, Kreis Falkenberg)
Rys historyczny i stan obecny:
Początki dziejów wioski sięgają drugiej połowy XIII w. Na początku czternastego stulecia w Bielicach po raz pierwszy wzmiankowany był kościół parafialny p.w. św. Katarzyny Aleksandryjskiej. Niewielka ilość informacji nie pozwala na dokładne prześledzenie dziejów miejscowości. W XIV i XV w. w źródłach występują przedstawiciele rodu Olbendorfów, wolnych sołtysów Bielic. Pierwszym z nich był Mikołaj Olbendorf, zmarły przed 8.06.1373 r. Później być może miejscowość należała do rodziny Buchtów, której jedna z linii przyjęła nazwisko Bielitski. W 1493 r. Bielice kupił Valten (Wiktoryn) Beess z Przechodu. Od 1518 r. majątek należał do jego syna Baltazara, a następnie do ich krewnego Franciszka Beessa (1537 r.). W 1564 r. siostry niejakiego Adama Beessa sprzedały wioskę Janowi von Hundt ze Starego Grodkowa. Po śmierci Jana w 1587 r. wdowa po nim, Katarzyna von Manschwitz wyszła za mąż za Wolfganga von Ziegler. Trudno powiedzieć czy majątek pozostał w rękach rodziny von Hundt, czy też przeszedł na rodzinę von Ziegler. W drugiej połowie siedemnastego stulecia Bielice należały do posiadłości Ludwika Maksymiliana von Hoditz, asesora sądu ziemskiego Moraw. Następnie w 1701 r. wioskę kupił Teodor Ignacy von Jordan. Ostatnią właścicielką majątku ziemskiego w Bielicach była baronowa von Thielmann. Około 1930 r. dobra zostały rozparcelowane.
Renesansowy dwór w Bielicach został zbudowany na przełomie XVI i XVII w. W czasach późniejszych wielokrotnie przebudowywany (m.in. w pierwszej połowie XIX w.), z zatarciem cech stylowych. Budynek murowany z kamienia i cegły, potynkowany, wzniesiony na rzucie prostokąta, częściowo podpiwniczony, dwukondygnacjowy, z zagospodarowanym poddaszem, nakryty dachem naczółkowym wykonanym z blachy. Elewacje dworu przekształcone, pozbawione ozdobnych detali (jeszcze w latach 60-tych XX w. okna przyziemia były w kamiennych obramieniach), o nieregularnym układzie osi. Wnętrza były dwu- i trzytraktowe, część pomieszczeń nakrywały sklepienia, a pozostałe płaskie sufity. Obecnie budynek należy do Towarzystwa Pomocy im. Św. Brata Alberta, mieści się w nim schronisko dla bezdomnych mężczyzn. Obiekt można zobaczyć z zewnątrz, zza ogrodzenia. W pobliżu znajdują się budynki gospodarcze dawnego folwarku, podobnie jak dwór niedostępne.
Do rejestru zabytków w Bielicach wpisano między innymi: kościół parafialny p.w. św. Katarzyny (20.02.1959 r., nr rej.: 550/59) i dwór (4.1973 r., nr rej.: 2001/73). Niestety wpis do rejestru zabytków nie zabezpieczył dworu przed znacznymi przebudowami.
Informacje praktyczne i dojazd:
Dojazd komunikacją publiczną do Bielic zapewniają autobusy PKS Nysa. Jeżdżą one dosyć rzadko i tylko w dni robocze: do Nysy sześć kursów, do Niemodlina trzy, do Opola jeden. Najlepiej wybrać wariant z dojazdem przez Nysę, do której można dotrzeć pociągiem z Gliwic, z przesiadką w Kędzierzynie – Koźlu lub Opolu. Podróżującym samochodem proponuję jechać z Gliwic autostradą A4 w kierunku Wrocławia do węzła Prądy, a następnie DK 46 w stronę Nysy. W miejscowości Malerzowice Wielkie, z tej ostatniej trasy należy skręcić w lewo w lokalną drogę do Bielic. Odległość: w jedną stronę około 110 km. W Bielicach samochód najlepiej zostawić przy kościele, w niewielkiej odległości od dworu.
Damian Dąbrowski,
Październik 2010 r.
