Powiat wrocławski, gmina Długołęka
(nazwa niemiecka Perschütz, Kreis Trebnitz)
Zabytki w Bierzycach
Do rejestru zabytków nie wpisano żadnego obiektu w Bierzycach. W ewidencji zabytków znajduje się m.in. zespół pałacowy: pałac (nr 39), dwa budynki gospodarcze (dawne stajnie), stodoła ze spichlerzem (zrujnowane), dawna kuźnia oraz park pałacowy.
Właścicielami majątku w Bierzycach byli m.in.: von Radwanski (1461r.), Matthäus von Falkenberg (1503r.), Wolfgang von Schlichting (1614r.), Georg Wenzel von Prittwitz. Prawdopodobnie w rękach członków rodu von Prittwitz dobra pozostały do 1720 roku. Następnie przeszły na własność rodziny von Scheliha. Według części źródeł miało to miejsce w 1714 roku. W 1785 roku właścicielem wioski był Karl Wilhelm Friedrich von Scheliha. W tym czasie w Bierzycach wzmiankowano pańską siedzibę, folwark, młyn wodny, 6 gospodarstw kmiecych, 10 gospodarstw zagrodniczych i jedno gospodarstwo chałupnika. Miejscowość liczyła 196 ewangelickich mieszkańców. W 1830 roku majątek w Bierzycach znajdował się w rękach kapitana von Scheliha. W opisie wioski wymieniono pałac i folwark. Piętnaście lat później dobra nadal należały do kapitana von Scheliha. W Bierzycach znajdował się pałac, folwark, browar i gorzelnia. W 1856 roku właścicielem posiadłości był porucznik Karl von Scheliha, wzmiankowany także rok później. W księdze adresowej z 1872 roku wspomniano w Bierzycach porucznika i deputowanego powiatowego Curta von Scheliha. W 1894 roku właścicielem majątku był kapitan Fritz von Scheliha. Włości liczyły 223ha, w tym 191ha pól uprawnych, 15ha łąk, 6ha lasu, 2ha pastwisk, 2ha dróg, podwórzy gospodarczych i innych użytków. W 1912 roku dobra należały już do spadkobierców Fritza von Scheliha. Funkcję generalnego pełnomocnika pełniła Pani Mathilde von Scheliha, z domu von Eickstedt, zamieszkała we Wrocławiu (in Breslau). Być może była ona wdową po Fritzu von Scheliha. Powierzchnia posiadłości wynosiła nadal 223ha, w tym 191ha pól uprawnych, 15ha łąk, 6ha lasu, 2ha pastwisk, 1ha stawów, 4ha ogrodu, 4ha dróg, podwórzy gospodarczych i innych użytków. W 1930 roku majątek w Bierzycach był własnością Friedricha von Scheliha. Włości liczyły 233ha, w tym 191ha 11ha łąk, 9ha pastwisk, 6ha lasów, 1ha stawów, 1ha łoziny, 1ha parku, 2ha ogrodu, 11ha dróg, podwórzy gospodarczych i innych użytków. Friedricha von Scheliha jako właściciela posiadłości wzmiankuje także księga adresowa z 1937 roku. Powierzchnia i zagospodarowanie nie uległo zmianie od 1930 roku. Po zakończeniu drugiej wojny światowej majątek w Bierzycach przejęło państwo polskie. Przez kilka dekad pałac należał do Skarbu Państwa. W zabytku mieściła się m.in. szkoła. Obecnie dawna rezydencja jest w znacznej części nieużytkowana. Budynek być może stanowi własność prywatną. Pałac otacza zaniedbany park krajobrazowy, z ciekawymi okazami starodrzewu. Na południe od siedziby właścicieli majątku zachowały się dwa zabudowania gospodarcze, zamykające dawny dziedziniec pofolwarczny.
Rezydencja w Bierzycach na przedwojennych widokówkach
Źródło: http://dolny-slask.org.pl/3903924,foto.html?idEntity=506612 (dostęp: 28.10.2016r.)
Źródło: http://dolny-slask.org.pl/5034507,foto.html?idEntity=506612 (dostęp: 28.10.2016r.)
Pałac w Bierzycach wzmiankowano w źródłach z 1785, 1830 oraz 1845 roku. Prawdopodobnie barokowa siedziba szlachecka powstała w pierwszej połowie XVIII wieku. Rezydencję kilkukrotne przebudowywano. Po drugiej wojnie światowej przekształcono układ osi i znacznie uproszczono elewacje zabytku, w wyniku czego utraciły one cechy stylowe. Pałac murowany, potynkowany, założony na planie prostokąta, podpiwniczony, dwukondygnacyjny, nakryty dachem czterospadowym. Elewacje zachowały resztki gzymsów odcinkowych i nadokienników. Elewacja północna asymetryczna, ośmioosiowa, pierwotnie posiadała dziewięć osi. Elewacja południowa jedenastoosiowa. Od wschodu parterowa przybudówka, mieszcząca dodatkowe wejście do budynku, zwieńczona tarasem. Wnętrza niedostępne. Prawdopodobnie na osi pałacu znajduje się przelotowa sień z klatką schodową.
Bierzyce położone są około 20 kilometrów na północny-wschód od centrum Wrocławia. Ze stolicy województwa najlepiej wyjechać autostradą A8 i kontynuować podróż drogą szybkiego ruchu S8 - w kierunku Oleśnicy - do węzła przy miejscowości Łozina. Z Łoziny do Bierzyc prowadzi lokalna droga. Zespół pałacowy (nr 39) znajduje się w zachodniej części wioski, na północ od drogi przebiegającej przez Bierzyce. Samochód można zostawić w pobliżu zabudowań pofolwarcznych.
Damian Dąbrowski,
Październik 2016r.
