Powiat średzki, gmina Miękinia
(nazwa niemiecka Tschirnau, Kreis Neumarkt)
Zabytki w Czernej
Do rejestru zabytków nie został wpisany żaden obiekt w Czernej.
W ewidencji zabytków uwzględniono jedynie cmentarz poewangelicki na północ od wsi.
Miejscowość wzmiankowano w 1334 roku jako Zirnin, w 1339 roku jako Zirner, a w 1479 roku pod nazwą Zirnau. W 1795 roku w Czernej znajdował się pański folwark. Wieś liczyła 127 mieszkańców i należała do rodu von Walter. W 1830 roku właścicielem majątku był Eduard Wilhelm von Walter. W Czernej znajdowało się 19 domów, folwark oraz gorzelnia. Wieś liczyła 135 mieszkańców, w tym 18 katolików. W 1844 roku za 35000 talarów reńskich posiadłość nabył Seydel. W 1845 roku w miejscowości wzmiankowano 33 domy, pański folwark, 158 mieszkańców, w tym 32 katolików. Seydel pozostał właścicielem włości przynajmniej do 1858 roku. W kolejnych dekadach posiadacze dóbr często się zmieniali. W księgach adresowych dotyczących majątku w Czernej wymieniano: w latach 1861-1866 von Bornstädta, w latach 1872-1873 Höyola, w 1876 roku Hertwiga, w 1886 roku Eduarda Völkela, w 1894 roku spadkobierców Pohla, w 1898 roku Helene Piechulek z domu Schmidt, w latach 1902-1905 Panią Romanę Schmidt z Poznania, w 1909 roku Karla Nitsche, w 1912 roku Jantzena, w 1917 roku cesarskiego kapitana Georga Ackermanna. W 1912 roku majątek liczył 224,9ha, w tym 167,6ha pól uprawnych, 27,7ha łąk, 0,4ha wód, 18,7ha lasów, 2ha parku, 1,7ha ogrodu, 6,8ha dróg, podwórzy gospodarczych i innych użytków. W latach 1921-37 dobra należały do administracji Strehlener Städtischen und Ströbeler Granitbrüche Schall z Wrocławia. Generalnym pełnomocnikiem był major w stanie spoczynku Gustav Zahn. W 1937 roku włości miały powierzchnię 204,4ha, w tym 148,5ha pól uprawnych, 21,1ha łąk, 3ha pastwisk, 0,6ha wód, 20,5ha lasów, 2ha parku, 1,5ha ogrodu, 2,4ha dróg, podwórzy gospodarczych i innych użytków.
Pałac w Czernej był budynkiem założonym na planie wydłużonego prostokąta, podpiwniczonym, parterowym, z piętrowym ryzalitem, z użytkowym poddaszem nakrytym dachem naczółkowym z lukarnami. Wygląd budynku znamy z jednej fotografii. Prezentuje ona niezbyt okazałą rezydencję. Bryłę pałacu urozmaicał wspomniany centralny ryzalit mieszczący główne wejście oraz wydatny gzyms wieńczący.
Źródło: https://polska-org.pl/6970307,foto.html (dostęp: 19.05.2022r.)
Pałac przetrwał drugą wojnę światową. W 1979 roku został rozebrany na materiał użyty do budowy domów oraz prac remontowych. Obecnie w miejscu rezydencji znajduje się plac zabaw dla dzieci. Plac zabaw otacza niewielkie zadrzewienie, pozostałość po parku i ogrodzie. Przetrwała część zabudowań otaczających dziedziniec folwarku, w tym praktycznie cała północno-zachodnia pierzeja budynków mieszkalnych i gospodarczych.
Czerna położona jest około 20 kilometrów na północny-wschód od Środy Śląskiej. Dojazd z miasta powiatowego DK94 w kierunku Wrocławia do miejscowości Błonie i dalej trasą w stronę Brzegu Dolnego. Następnie lokalnymi drogami przez Klękę, Białków i Wilkostów. Dawny majątek w dalszym ciągu stanowi znaczącą część Czernej. Zabudowania położone są w zachodniej części miejscowości, przy głównej ulicy.
Dokładna lokalizacja nieistniejącego pałacu:
51.22493154345452, 16.79990904261449
Damian Dąbrowski,
Maj 2022r.
