Powiat górowski, gmina Jemielno
(nazwa niemiecka Tscheschen, w latach 1937-1945 Finkenheide, do 1932r. Kreis Wohlau, następnie Kreis Guhrau)
Zabytki w Cieszynach
Do rejestru zabytków w Cieszynach nie został wpisany żaden obiekt. W ewidencji zabytków uwzględniono m.in. zespół dworski: dwór (obecnie świetlica, nr 33), dwa domy mieszkalne ze stodołą, obora oraz obora ze spichlerzem.
W 1787 roku majątek w Cieszynach należał do rodziny von Tschammer z Krzeczyna Wielkiego w powiecie lubińskim. W Cieszynach znajdował się pański folwark, 17 gospodarstw zagrodniczych, 2 chałupnicze oraz wiatrak. W 1830 roku włości były w rękach Pani doktor Zimmermann. W wiosce wzmiankowano pałac, dwa folwarki, 30 domów, browar, wiatrak, cegielnię, 187 mieszkańców, w tym 10 katolików. W 1842 r. posiadłość za 31250 talarów reńskich nabył R. Pavel. Pozostał właścicielem przynajmniej do 1845 r. W roku tym w opisie Cieszyn wymieniono m.in. pałac i dwa folwarki. W 1856 r. posiadłość należała do Bandelowa. W 1876 r. właściciele dóbr był August Neumann. W 1886 r. majątek znajdował się w rękach Georga Wiesanda. Grunty liczyły 366ha, w tym 186ha pól uprawnych, 17ha łąk, 5ha pastwisk, 146ha lasu, 12ha gospodarstwa. Przed 1894 rokiem włości nabył Ernst Lommel. W latach 1905-1930 majątek należał do Curta Frömsdorfa. W 1937 roku właścicielem dóbr rycerskich Cieszyny z folwarkiem Karolinenhof był rolnik Heinrich Friedrich. Posiadłość miała powierzchnię 326,25ha, w tym 116,5ha pól uprawnych, 7ha łąk, 187,25ha lasu, 1ha parku, 1ha ogrodu, 13,5ha dróg, podwórzy gospodarczych i innych użytków.
Dwór w I połowie XX wieku
Źródło: https://polska-org.pl/652180,foto.html?idEntity=504258 (dostęp: 25.12.2023r.)
Źródło: https://polska-org.pl/759769,foto.html?idEntity=504258 (dostęp: 25.12.2023r.)
Po 1945 roku włości upaństwowiono. Na folwarku utworzono Zakład Rolny, który w kolejnych dekadach XX wieku podlegał pod różne Państwowe Gospodarstwa Rolne: w Górze, Zaborowicach, w Wąsoszu, wreszcie od 1980 r. w Jemielnie. Dwór przekształcono w wielorodzinny budynek mieszkalny pracowników zakładu. Obecnie w dalszym ciągu zabytek pełni funkcje mieszkalne. Dwór zbudowano w I połowie XIX wieku. Budynek murowany, dwukondygnacyjny, wzniesiony na rzucie prostokąta, nakryty dachem mansardowym. Przebudowany, pozbawiony cech stylowych. Wymieniono okna, zlikwidowano ozdobne opaski i gzymsy, usunięto powieki w mansardowym dachu, główne wejście w fasadzie umieszczono w murowanym ganku. Od północy do dworu przylega nikła pozostałość parku i ogrodu. Na południe od rezydencji wokół majdanu wznoszą się pofolwarczne zabudowania mieszkalne i gospodarcze.
Cieszyny położone są około 18 kilometrów na południe od Góry. Dojazd z miasta powiatowego DW323 do Starej Góry i dalej drogą lokalną przez Ryczeń. Zespół dworski znajduje się w centrum niewielkiej wioski jaką są Cieszyny.
Dokładna lokalizacja dworu:
51.541349356928784, 16.55488634336589
Damian Dąbrowski,
Grudzień 2023r.
