Powiat wrocławski, gmina Długołęka
(nazwa niemiecka Eichgrund, Kreis Oels)
Zabytki w Dąbrowicy
Do rejestru zabytków w Dąbrowicy nie wpisano żadnego obiektu. W ewidencji zabytków znajduje się zespół folwarczny: dom zarządcy (nr 10, 11), budynek mieszkalno-gospodarczy (nr 9) oraz zespół młyna: młyn elektryczny (nr 1, 1a), dom mieszkalny, obora i stodoła.
Miejscowość należała przez około dwa stulecia do rodu von Gaffron. W Dąbrowicy wzmiankowano Hansa von Gaffron (1602r.), Hansa Bernharda von Gaffron (1719r.). Po 1740 roku rodzina von Gaffron utraciła majątek. W drugiej połowie XVIII wieku Dąbrowica należała do Pani Charlotte Wilhelmine von Bardeleben. Od 1775 roku co najmniej do 1785 roku właścicielem posiadłości był von Strachwitz und Gross Zauche (z Kamienia Śląskiego). W 1785 roku w Dąbrowicy znajdował się folwark, 11 gospodarstw zagrodniczych, młyn wodny. Miejscowość liczyła 66 mieszkańców. W 1830 roku włości należały do rotmistrza von Schulse. W wiosce wzmiankowano folwark. W 1845 roku posiadłość należała do wdowy rotmistrzowej Wilhelmine Helene von Schulse, z domu von Rothkirch. W Dąbrowicy znajdował się pański dom, folwark, browar oraz gorzelnia. Przed 1856 rokiem majątek wszedł w skład dóbr księcia oleśnickiego Wilhelma Augusta von Braunschweig-Oels (ur.1806r., zm.1884r.) Odtąd włości w Dąbrowicy często oddawane były w dzierżawę. W księdze adresowej z 1872 roku wymieniono dzierżawcę - Oberamtmanna Clewe zu Loischwitz (zamieszkały w Łosicach). Książę Wilhelm August zmarł w 1884 roku. Należące do niego dobra zostały podzielone. Majątek Dąbrowica znalazł się w części spadku, który przypadł królowi Saksonii Albertowi I (ur.1828r., zm.1902r.). Według księgi adresowej z 1894 roku wchodził w skład księstwa oleśnickiego (Fürstenthum Oels) należącego do króla Alberta von Sachsen. Dzierżawcą włości liczących 101ha, w tym 80ha pól uprawnych, 16ha łąk, 5ha pastwisk – był Friedrich Ruprecht z Łosic. W kolejnych dekadach losy majątków w Dąbrowicy i Łosicach pozostawały połączone przez osoby będące ich dzierżawcami. W 1902 roku dobra otrzymał w spadku król Saksonii Georg I (ur.1832r., zm.1904r.), a dwa lata później kolejnym właścicielem włości został jego syn Friedrich August III (ur.1865r., zm.1932r.). W 1912 roku posiadłość Dąbrowica wchodzącą w skład śląskiego fideikomisu dynastii Wettynów (Schlesische Fideikommissbesitzungen) dzierżawili Amtsrat Fritz Ruprecht zamieszkały we Wrocławiu (in Breslau) i Lothar Grundmann, mieszkający w rezydencji w Łosicach (in Loischwitz). Dobra rycerskie Łosice i Dąbrowica liczyły łącznie 392ha, w tym 319ha pól uprawnych, 30ha łąk, 26ha lasów, 14ha dróg, grobli i stawów, 3ha podwórzy gospodarczych i innych użytków. Całkowita powierzchnia fideikomisu wynosiła 22922ha. W pierwszej połowie XX wieku śląskie dobra należące do dynastii saskiej ulegały stałemu pomniejszeniu: w 1930 roku liczyły już tylko 12300ha, a w 1937 roku zaledwie 8410ha. W 1930 roku włości Łosice i Dąbrowica o powierzchni 303ha - w tym 217ha pól uprawnych, 24ha łąk, 43ha lasów, 19ha dróg, grobli, stawów, podwórzy gospodarczych i innych użytków – dzierżawił w dalszym ciągu Amtsrat Lothar Grundmann. W 1932 roku po śmierci Friedricha Augusta III von Sachsen państwo stanowe Szczodre (Herrschaft Sibyllenort) obejmujące dobra Dąbrowica i Łosice otrzymał w spadku jego syn książę Friedrich Christian Herzog zu Sachsen, Markgraf von Meissen (ur.1893r., zm.1968r.), rezydujący w Dreźnie (in Dresden). Dzierżawcą posiadłości o powierzchni 372ha - w tym 288ha pól uprawnych, 26ha łąk, 40ha lasów, 1ha stawów, 10ha podwórzy gospodarczych, ogrodu, 7ha dróg i innych użytków – pozostawał Amtsrat Lothar Grundmann. Po zakończeniu drugiej wojny światowej majątek Dąbrowica wraz z resztą śląskich dóbr dynastii Wettynów przejęło państwo polskie. Losy rezydencji w kolejnych dekadach Polski Ludowej nie są jasne. Obecnie dwór jest własnością prywatną. Budynek został wyremontowany przed 2009 rokiem. Zabytek w dobrym stanie technicznym. Dwór można zobaczyć z zewnątrz, z pewnej odległości, zza ogrodzenia.
Dąbrowica na pocztówkach z pierwszej połowy XX wieku
Źródło: http://dolny-slask.org.pl/3751698,foto.html?idEntity=506618 (dostęp: 25.11.2016 roku)
Źródło: http://dolny-slask.org.pl/762413,foto.html?idEntity=506618 (dostęp: 25.11.2016 roku)
Skromny dwór w Dąbrowicy wzmiankowano po raz pierwszy w źródle z 1845 roku. W 1785 i 1830 roku w miejscowości wzmiankowano folwark. Być może rezydencja powstała przed 1845 rokiem, a jedynie nie była wymieniana w dokumentach. Rezydencja w Dąbrowicy jest murowana, potynkowana, założona na planie prostokąta, podpiwniczona, parterowa, z częściowo użytkowym poddaszem, nakryta dachem czterospadowym. Fasada (elewacja północna) pięcioosiowa z centralnym głównym wejściem poprzedzonym schodami. Nad wejściem jednoosiowa wystawka. Skromne elewacje zachowały gzymsy opaskowe. Na północ od dworu pozostałości dawnego folwarku i zadrzewienie, być może dawny park. Na południe od rezydencji znajduje się młyn. Teren wokół zabytku ogrodzony, z ogródkiem warzywnym i sadem.
Dąbrowica znajduje się około 20 kilometrów na północny-wschód od Wrocławia. Z miasta wojewódzkiego najlepiej wyjechać DK98 (ul. Sobieskiego) prowadzącą do Długołęki. W Długołęce z głównej ulicy (Wrocławskiej) trzeba skręcić w lewo w ulicę Parkową. Można nią dotrzeć do miejscowości Szczodre, skąd najlepiej wyjechać ulicą Trzebnicką prowadzącą do Dobroszowa Oleśnickiego. Z tej ostatniej trasy jeszcze przed Dobroszowem trzeba skręcić w lewo (na północ) w lokalną drogę do Dąbrowicy. Dwór i pozostałości folwarku znajdują się na północ od głównej drogi Samochód można zaparkować w bocznej uliczce prowadzącej do dworu i budynków gospodarczych.
Damian Dąbrowski,
Listopad 2016r.
