Powiat oleśnicki, gmina Syców
(nazwa niemiecka: Ottendorf, Kreis Gross Wartenberg)
Miejscowość składa się z dwóch wiosek połączonych w 1933 roku: Działosza i Wielowieś Otto.
Działosza
(Ottendorf)
Działoszę wzmiankowano po raz pierwszy w 1423r. Właścicielami majątku w miejscowości byli między innymi: Tschirner (1845r.), rodzina Korn (1856, 1858r.), królewski szambelan von Schack (1861r.), Scupin (1866r.), dziedzice Scupina (1872r.), Hermann Scupin (1876, 1886r.), Gustav Menzel (1894, 1912r.), Pani Emma Menzel (1917, 1926r.), Pani Emma Menzel i Günter Menzel (1930, 1937r.). Dobra w Działoszy należały do Güntera Menzla do 1945r.
Majątek w Działoszy w 1886r liczył 342ha powierzchni, w tym 254ha pól uprawnych, 25ha łąk, 13ha pastwisk, 35ha lasów, 15ha gospodarstwa. W 1937r. jego powierzchnia wynosiła 316ha, w tym 246ha pól uprawnych, 36ha łąk, 22ha lasów, 2ha parku, 4ha ogrodu, 6ha dróg i podwórzy gospodarczych.
Dwór w Działoszy został zbudowany zapewne w pierwszej połowie XIX w. Rezydencję wraz z folwarkiem wzmiankowano w 1845r. Po drugiej wojnie światowej majątek został przejęty przez państwo polskie i zapewne oddany w zarząd Państwowego Gospodarstwa Rolnego. Za czasów PGR-u dwór zmieniono w wielorodzinny budynek mieszkalny. Obecnie budynek pozbawiony cechy stylowych w dalszym ciągu pełni funkcję mieszkalną. Dwór można zobaczyć z zewnątrz. Do rezydencji przylega niewielki, zaniedbany park, z którym sąsiadują zabudowania dawnego folwarku, otoczone wysokim betonowym ogrodzeniem.
Wielowieś Otto
(Otto Langendorf, od 1933r. część miejscowości Działosza, nazwa niemiecka Ottendorf)
Właścicielami majątku Wielowieś Otto byli między innymi dr filozofii Falk (1845r.), następnie od 1854r. rodzina Günther: między innymi Adolph Günther (wzmiankowany w 1876 i 1886r.), rotmistrz Rudolf Günther (1894r., 1917r.), wdowa po nim Pani Gertrud Günther, z domu von Mosch (1921, 1930r.). W 1926 i 1930r. dobra dzierżawił Ernst Goertz z Wielowsi Górnej. Następnie w 1931r. Pani Gertrud Günther sprzedała posiadłość Hugo Eschenbachowi, który pozostał jej właścicielem do 1945r.
Majątek Wielowieś Otto w 1886r liczył 502ha, w tym 263ha pól uprawnych, 36ha łąk, 186ha lasów, 17ha gospodarstwa. W 1937r. jego powierzchnia wynosiła 242ha, w tym 178,5ha pól uprawnych, 25ha łąk, 0,3ha stawów, 17,5ha lasów, 5,7ha ogrodu, 15ha dróg i podwórzy gospodarczych.
Dwór przy majątku Wielowieś Otto zbudowano w osiemnastym stuleciu bądź pierwszej połowie XIX w. Rezydencję wraz z folwarkiem wzmiankowano w 1845r. W końcowej fazie drugiej wojny światowej dwór został zniszczony w około 30%. W czasach Polski Ludowej budynek przekazano w zarząd Gminnej Radzie Narodowej z Działoszy. Dwór wyremontowano i urządzono w nim filię Banku Spółdzielczego oraz mieszkania. W późniejszych latach nie przeprowadzano jednak bieżących remontów co doprowadziło budynek do fatalnego stanu technicznego. W 1970r. stan dworu określano jako zły i przeznaczono go do rozbiórki, którą ostatecznie przeprowadzono około 1975r. Obecnie dawny folwark jest własnością prywatnej firmy, obszar wokół otacza wysokie ogrodzenie. Brak możliwości wejścia na teren obiektu uniemożliwia stwierdzenie czy przetrwały jakieś resztki rezydencji. Prawdopodobnie jednak jedynymi śladami dawnego majątku Otto Langendorf są zabudowania gospodarcze i niewielki park.
Zabytki w Działoszy
Do rejestru zabytków nie wpisano żadnego obiektu w Działoszy.
Informacje praktyczne i dojazd
Dojazd komunikacją publiczną do Działoszy zapewniają autobusy PKS kursujące między innymi z Sycowa i Twardogóry. Ze względu na trudności ze znalezieniem przesiadki nie polecam tego typu dojazdu. Podróżującym samochodem proponuję jechać z Gliwic autostradą A4 w kierunku Wrocławia do węzła Przylesie, następnie DK403 i DK39 do Namysłowa przez Brzeg. Z Namysłowa proponuję wyjechać ul. Sycowską prowadzącą do Smarchowic Małych. Dalej należy kierować się do Sycowa lokalnymi drogami, przez Krzyków, Jakubowice, Idzikowice, Pawłowice Namysłowskie, Dalborowice, Dziadową Kłodę i Ślizów. Z Sycowa trzeba wyjechać DK448 w stronę Milicza. Działosza leży przy tej ostatniej trasie. Obydwa dawne majątki położone są na lewo od DK448, Otto Langendorf we wschodniej części miejscowości, a Ottendorf w zachodniej, w pobliżu drogi do Biskupic. Odległość: z Gliwic w jedną stronę około 200km. W obydwu miejscach samochód można zostawić przy bocznych drogach prowadzących na teren dawnych folwarków.
Damian Dąbrowski,
Kwiecień 2012 r.