Powiat dzierżoniowski, gmina Niemcza
(nazwa niemiecka: Girlachsdorf, Kreis Reichenbach)
Klasycystyczny pałac zbudowany być może w miejscu wcześniejszej rezydencji na początku XIX wieku. W 1830 roku wraz z jednym z majątków w Gilowie należał do rodu von Zeschwitz. W 1840 roku dobra nabył Julius Ferdinand Nitschke, wzmiankowany również w źródle z 1845 roku. W rękach jego rodziny posiadłość pozostała przez następne 100 lat. Według książki adresowej z 1937 roku właścicielką dóbr rycerskich była Pani Margarethe Nitschke z domu Schroeter.
Pałac murowany z cegły, potynkowany, założony na planie prostokąta, podpiwniczony, dwukondygnacyjny, z użytkowym poddaszem, nakryty dachem czterospadowym z lukarnami. Fasada (elewacja zachodnia) jedenastoosiowa, z centralnym trzyosiowym pozornym ryzalitem mieszczącym główne wejście. Ryzalit wieńczy trójkątny przyczółek. Elewacja tylna powtarza układ fasady, jednak jej centralny ryzalit jest zdecydowanie większy. Elewacje o skromnej dekoracji, z prostymi obramieniami otworów okiennych, wydatnym gzymsem między kondygnacjami i gzymsami odcinkowymi nad oknami na piętrze. Ryzalit fasady o podziałach ramowych wykonanych za pomocą półkolumn i prostego belkowania. Układ wnętrz trzytraktowy z sienią na osi. W części pomieszczeń zachowane sklepienia kolebkowe z lunetami. Od wschodu do pałacu przylega zaniedbane założenie parkowe. Rezydencja skierowana jest fasadą na dawny dziedziniec folwarczny, wokół którego wznoszą się zabudowania gospodarcze.
Zabytki w Gilowie
Do rejestru zabytków w Gilowie wpisano kościół filialny p.w. św. Jadwigi, XVI-XVIII w. (nr rej.: 886 z 30.06.1961r.); zespół pałacowy, XVIII-XIX w.: pałac (nr rej.: 1356 z 13.08.1965r.), park (nr rej.: 840/WŁ z 18.09.1981r.), ogrodzenie z bramką w parku (nr rej.: j. w.). W ewidencji zabytków umieszczono ponad to m.in. stajnię w zespole pałacowym.
Informacje praktyczne i dojazd
Niestety dojazd komunikacją publiczną do Gilowa nie jest możliwy. Podróżującym samochodem proponuję jechać z Gliwic autostradą A4 w kierunku Wrocławia do węzła Brzezimierz, następnie DK396 do Strzelina i dalej DK39 do Łagiewnik. W Łagiewnikach należy skręcić w lewo w DK8 w stronę Kłodzka. Na wysokości Niemczy z trasy nr 8 trzeba zjechać w prawo w lokalną drogę prowadzącą do Gilowa. Zespół pałacowy znajduje się we wschodniej części Gilowa, na prawo od drogi z Niemczy. Odległość: w jedną stronę z Gliwic około 180 km, z Wrocławia około 55km. Samochód można zaparkować na poboczu głównej drogi, lub w bocznej ulicy, na północ od pałacu.
Damian Dąbrowski,
Marzec 2015 r.
