Powiat oleśnicki, gmina Dziadowa Kłoda
(nazwa niemiecka: Grunwitz, Kreis Groß Wartenberg)
Pierwsza wzmianka o miejscowości: 1479r.
W 1479r. jako właściciel Gronowic wzmiankowany był Martin Grunowski. W 1560r. miejscowość należała do Georga von Prittwitz, a następnie jej właścicielem w 1574r. został Barthel Stwolinski. Niedługo później Gronowice zostały podzielone na dwa majątki, jeden z nich należał do rodziny von Stwolinski, a drugi był własnością rodu von Gaffron. W 1628r. Leonhard von Poser wykupił część wioski należącą do Stwolińskich, a w 1658r. nabył dział Gaffronów i ponownie połączył Gronowice w jedną posiadłość. W rękach rodziny von Poser dobra pozostały do 1738r. Następnie majątek nabył Karol Henryk von Minckwitz, rotmistrz regimentu von Seidlitz, właściciel Pełczyc i Szczepankowic koło Wrocławia. W początkach XIX w. dobra (613ha) należały do jego potomka Sylwiusza Augusta Henryka (ur.1800r., zm.1878r.), małżonka Pauliny Szarlotty Henrietty Heleny von Poser (ur.1808r., zm.1871r.) z Nadolic Wielkich. Majątek odziedziczył ich syn Sylwiusz Paweł Henryk August von Minckwitz (ur.1829r., zm.1882r.), referendarz rejencji pruskiej. Z małżeństwa z Klarą Neugebauer (ur.1847r., zm.1916r.) pozostawił on dwójkę dzieci: córkę Ewę Elżbietę Liddę Helenę (ur.1873r.) i syna Herberta Sylwiusza Wiktora Lotara Cezara (ur.1874r., zm.1929r.). W 1886r. majątek liczący 600ha był własnością dziedziców Sylwiusza Pawła von Minckwitz a zarządzała nim wdowa Klara von Minckwitz. W 1902r. dobra o powierzchni 613ha należały do Herberta von Minckwitz. Przed 1905r. sprzedał on rodzinną posiadłość księciu Gustawowi Bironowi von Curland. Majątek Gronowice wszedł w ten sposób w skład dóbr Wartenberg, liczących w 1905r. 18305ha. Posiadłość w Gronowicach pozostała w rękach książąt kurlandzkich do 1945r. Majątek był oddawany w dzierżawę, jego dzierżawcami byli: Paul Grundmann (1905, 1912r.), spadkobiercy Paula Grundmanna, między innymi wdowa Else Grundmann z domu Schmidt (1921r.), Arthur Kindler i Pani Else z domu Schmidt (1930, 1937r.). Dobra rycerskie w Gronowicach w 1937r. liczyły 678ha. Po drugiej wojnie światowej zostały znacjonalizowane. W majątku w Gronowicach urządzono Spółdzielnię Produkcyjną, a dwór zamieniono w wielorodzinny budynek mieszkalny. Obecnie w dalszym ciągu pełni on tę funkcję. Dwór bez problemu można zobaczyć z zewnątrz.
Dwór
Siedziba właścicieli miejscowości znajdowała się w Gronowicach już w XVIII w. Obecny dwór jest datowany na około 1900r., być może powstał on z wykorzystaniem murów starszej budowli. Dwór murowany z cegły, potynkowany, wzniesiony na planie litery „C”, podpiwniczony, dwu- i trzykondygnacyjny, w części środkowej nakryty dachem łamanym, nad skrzydłami bocznymi dachy trzyspadowe. Fasada dziewięcioosiowa, z centralnym trzykondygnacyjnym pozornym ryzalitem. Ryzalit dzielony zdwojonymi pilastrami podtrzymującymi belkowanie, zwieńczony jest trójkątnym przyczółkiem z kartuszem herbowym. Główne wejście do budynku umieszczono na wysokości drugiej kondygnacji, poprzedzają je schody i taras, pochodzące z drugiej połowy XX w. Elewacje w znacznym stopniu uproszczone, ozdobione wydatnym gzymsem wieńczącym i oknami w prostokątnych obramieniach (część z kluczem). Najwięcej detali architektonicznych zachował frontowy ryzalit. Wnętrza budynku nie udostępnione do zwiedzania, ich układ zapewne przekształcono w drugiej połowie XX w. Prawdopodobnie na osi budynku znajduje się sień z klatką schodową. Dwór otacza zadrzewienie o niewielkiej powierzchni jest to pozostałość po dawnym ogrodzie.
Zabytki w Gronowicach
Do rejestru zabytków w nie wpisano żadnego obiektu w Gronowicach.
Informacje praktyczne i dojazd
Dojazd komunikacją publiczną do Gronowic jest mało realny. Do miejscowości dojeżdżają jedynie autobusy PKS z Sycowa (dwa kursy, tylko w dni robocze). Podróżującym samochodem proponuję jechać z Gliwic autostradą A4 w kierunku Wrocławia do węzła Brzezimierz, a następnie DK403 i DK39 do Brzegu. Z Brzegu najlepiej kontynuować jazdę DK39 do Namysłowa. Z miasta można wyjechać ul. Sycowską prowadzącą do Smarchowic Małych. Ze Smarchowic do Gronowic prowadzi droga lokalna przez Jakubowice, Idzikowice, Pawłowice Namysłowskie, Wygodę i Dalborowice. Dwór znajduje się na lewo od drogi. Odległość: w jedną stronę około 190 km. Samochód można zaparkować tuż obok dworu.
Damian Dąbrowski,
Listopad 2011 r.
