Jaszyce

Powiat trzebnicki, gmina Trzebnica

(nazwa niemiecka Jeschütz, Kreis Trebnitz)

Zabytki w Jaszycach

Żaden obiekt w Jaszycach nie został wpisany do rejestru zabytków. W ewidencji zabytków umieszczono zespół folwarczny: stodołę (nr 10), spichlerz (przy nr 10), park pałacowy oraz dom mieszkalny (nr 1).

Pierwsze wzmianki na temat Jaszyc pochodzą z XIII wieku. Miejscowość wymieniano w dokumentach jako: Sdessicz (1275 r.) oraz Sdeschizc (1290 r.). Jaszyce początkowo były własnością książęcą, następnie przeszły w ręce śląskiego rycerstwa. Wioska wyjątkowo długo należała rodu von Salisch. Według różnych źródeł w posiadaniu tej rodziny majątek był od 1407 roku, bądź od 1517 do 1945 roku. Jako właściciele dóbr wzmiankowani byli m.in.: Friedrich von Salisch w 1785 roku, starosta Paul von Salisch w 1872 i 1876 roku, Paul von Salisch z Kraskowa w 1894 i 1912 roku, rotmistrz i starosta Gotthilf von Salisch w 1930 i 1937 roku. Wraz z dobrami Salischów w Kałowicach Dolnych i Górnych oraz Cerekwicy majątek Jaszyce tworzył majorat. W 1937 roku liczył on 589 ha, z czego na samą posiadłość w Jaszycach przypadało jedynie 110,75 ha.

Pańska siedziba w Jaszycach wzmiankowana była w latach 1785, 1830 i 1845. Barokowy dwór zapewne przebudowano, bądź zastąpiono nową siedzibą w latach trzydziestych dziewiętnastego stulecia. Rezydencja spłonęła w 1945 roku po zajęciu miejscowości przez Armię Czerwoną. W czasach Polski Ludowej ruinę rozebrano. Obecnie w jej miejscu wznoszą się magazyny i garaże. Z majątku Salischów pozostała część zabudowań folwarcznych z dwóch stron otaczających dziedziniec gospodarczy, a także zaniedbany park z ciekawymi okazami drzewostanu, m.in. z platanami klonolistnymi, glediczają trójcierniową, tulipanowcami amerykańskimi, sosnami kaukaskimui. Pomiędzy folwarkiem a parkiem znajduje się zarośnięty staw.

Jaszyce w czerwcu 2019 roku.

Więcej informacji w przewodniku Damiana Dąbrowskiego, „Pałace Dolnego Śląska. Powiat trzebnicki. Gminy Trzebnica i Zawonia”, wydanym przez Wydawnictwo Ciekawe Miejsca.

Dwór w Jaszycach był budynkiem murowanym, podpiwniczonym, założonym na planie prostokąta, dwukondygnacyjnym, z użytkowym poddaszem, nakrytym dachem czterospadowym. Główne wejście do rezydencji umieszczono w kolumnowym ganku, zwieńczonym balkonem. Elewacje ozdabiał boniowany cokół, wydatny gzyms między kondygnacjami, gzyms wieńczącym płyciny podokienne, proste opaski wokół okien.

Stan dworu w 1944 roku.

Źródło: https://polska-org.pl/6481738,foto.html?idEntity=6481769 (dostęp: 5.01.2020r.).

Jaszyce położone są około pięciu kilometrów na północny wschód od Trzebnicy. Wioska znajduje się na wschód od drogi krajowej nr 15 łączącej Trzebnicę z Ostródą. Park pałacowy oraz folwark znajdują się na południowym krańcu Jaszyc, na zachód od głównej ulicy.

Jaszyce na zdjęciach Damiana Marcińczaka.