Jaźwiny

Powiat trzebnicki, gmina Trzebnica

(nazwa niemiecka Werndorf, Kreis Trebnitz)

Zabytki w Jaźwinach

Do rejestru zabytków nie wpisano żadnego obiektu w Jaźwinach. Do ewidencji zabytków wpisano dawny park podworski – jako zadrzewienie przy dawnym zakładzie ortopedycznym, działki 237, 236/3, 238/2-3 – budynek gospodarczy na skraju parku (nr 17), dom mieszkalny (nr 11), dom mieszkalny (nr 16).

Jaźwiny wzmiankowano na początku XIII w. jako Yazwini (1208 r.), Jazuini (1218 r.). Miejscowość w pierwszych wiekach swej historii wchodziły w skład uposażenia klasztoru w Trzebnicy. W XVI wieku wioska przeszła w ręce śląskiego rycerstwa. Majątek w Jaźwinach należał m.in. do członków rodów von Salisch, von Seidlitz, Röhl, von Solms, von Schelih, von Darcy. W latach 1819-1842 włości posiadał starszy ziemski Heinrich Daniel August Neugebauer. Kolejnymi właścicielami byli dr medycyny Moritz Küstner (1842–1845), Otton von Dresy (1845–1852), wdowa Bertram (1856, 1858 r.), von Selchow (1866 r.), Robert Rudolph (1872 r.), porucznik Hermann Boldt (1876 r.), Hans Lipinsky (1886 r.), Ernst Neumann (1894 r.). Na przełomie XIX i XX wieku dobra rycerskie Jaźwiny nabył Wolf von Loebbecke, do którego należały także majątki w Bukowcu i w Ligocie Trzebnickiej wraz z folwarkiem w Kanicach. W 1937 roku posiadłość w Jaźwinach liczyła 152 ha w tym 92 ha pól uprawnych, 4 ha łąk, 28 ha lasów, 21 ha pastwisk, 0,5 ha wód, 6,5 ha dróg, podwórzy gospodarczych i innych użytków. Włości pozostały w jego rękach do 1945 roku.

Więcej informacji w przewodniku Damiana Dąbrowskiego, „Pałace Dolnego Śląska. Powiat trzebnicki. Gminy Trzebnica i Zawonia”, wydanym przez Wydawnictwo Ciekawe Miejsca.

Pańska siedziba istniała w Jaźwinach już w osiemnastym stuleciu. W 1842 roku dr medycyny Moritz Küstner założył w pałacu Instytut Ortopedyczny. Siedziba szlachecka w Jaźwinach została rozebrana po 1945 roku. Do dziś z dawnego majątku przetrwała większość zabudowań mieszkalnych i gospodarczych otaczających dziedziniec folwarczny oraz park. W drzewostanie parku dominują dęby, kasztanowce, świerki i robinie akacjowe. Szczególną uwagę warto zwrócić na dęby szypułkowe, z których osiem ma status pomników przyrody.

Jaźwiny położone są około ośmiu kilometrów na północny wschód od Trzebnicy. Przez wioskę przebiega droga krajowa nr 15 łącząca Trzebnicę z Ostródą. Na południe od wspomnianej trasy znajdują się zabudowania gospodarcze i mieszkalne dawnego folwarku oraz park podworski.

Jaźwiny na zdjęciach Damiana Marcińczaka.