Powiat wrocławski, gmina Długołęka
(nazwa niemiecka Stein, Kreis Oels)
Zabytki w Kamieniu
Do rejestru zabytków w Kamieniu wpisano wozownię pałacową i park (nr rej.: A/3800/491/W z 1.07.1981r.). Ponadto w ewidencji zabytków znajdują się: historyczny układ ruralistyczny wsi, zespół pałacowy (ul. Brylantowa 10): pałac, spichlerz, kaplica grobowa w parku; dom mieszkalny (ul. Bursztynowa 39), dom mieszkalny (ul. Bursztynowa 47), dom mieszkalny (ul. Diamentowa 2).
W latach 1333-1335 w Kamieniu wzmiankowano Przeslausa von Menczicz. W kolejnych stuleciach wioska należał m.in. do: von Berka (1625r.), Hansa von Hessen (1640r.), Friedricha von Seidlitz (1641r.), Balzera Ernsta von Frankenberg (1664r.), Georga Wilhelma von Reinbaben (1700r.), von Golz und Schwanenflies (1720r.). Od 1721 roku majątek w Kamieniu był własnością Adolpha Juliusa von Czischwitz. Od 1775 do co najmniej 1795 roku dobra znajdowały się w rękach Helene Beate von Blacha z domu von Czischwitz. W 1795 roku w miejscowości znajdował się folwark, szkoła, 4 gospodarstwa kmiece, 24 gospodarstwa zagrodnicze, 3 gospodarstwa chałupnicze, 1 młyn wodny. Kamień zamieszkiwało 146 osób. W 1830 roku właścicielem majątku był von Poser. W wiosce znajdował się m.in. pałac i folwark. Przed 1845 rokiem posiadłość przeszła w ręce oberamtmanna Friedricha Wilhelma Steinerta. W źródle z tego roku po raz kolejny wymieniono pałac i folwark. Kolejny właściciel majątku Pan Jerchel pojawił się w dokumencie z 1856 roku. Przed 1872 rokiem właścicielką dóbr ziemskich została hrabina Laura Henckel von Donnersmarck, generalnym pełnomocnikiem porucznik Bobertag. W 1876 roku włości nabył Adolf von Klitzing. W 1894 roku majątek należący do Adolfa von Klitzinga liczył 446ha, w tym 263ha pól uprawnych, 85ha łąk, 79ha lasów, 19ha dróg, podwórzy gospodarczych i innych użytków. W 1912 roku właścicielami posiadłości byli spadkobiercy Adolfa von Klitzinga. W tym czasie dobra rycerskie miały powierzchnię 446ha, w tym 261ha pól uprawnych, 75ha łąk, 61ha lasów, 27ha parku, 2ha ogrodu, 1ha stawów, 19ha dróg, podwórzy gospodarczych i innych użytków. W 1930 roku w Kamieniu wzmiankowano Panią Ehrentraut von Klitzing. Z kolei w 1937 roku właścicielem włości był landwirt Ulrich von Klitzing. Majątek liczył 452ha, w tym 269ha pól uprawnych, 68ha łąk, 7ha pastwisk, 61ha lasów, 25ha parku, 2ha ogrodu, 1ha stawów, 19ha dróg, podwórzy gospodarczych i innych użytków. Po drugiej wojnie światowej posiadłość przejęło państwo polskie. Pałac w Kamieniu uległ częściowo zniszczeniu w końcowej fazie działań wojennych. Około 1960 roku budynek spłonął i w kolejnych dekadach został rozebrany. Obecnie istniejący obiekt wpisany do ewidencji zabytków jako pałac (ul. Brylantowa 10), to prawdopodobnie siedziba zarządcy majątku.
Pałac w Kamieniu w drugiej połowie XIX wieku
Źródło: Duncker Alexander, Die ländlichen Wohnsitze, Schlösser und Residenzen der ritterschaftlichen Grundbesitzer in der preußischen Monarchie nebst den Königlichen Familien-, Haus-Fideicommiss- und Schatull-Gütern in naturgetreuen, künstlerisch ausgeführten, farbigen Darstellungen nebst begleitendem Text, t.1-16, Berlin 1857-1883
Pałac na początku XX wieku
Źródło: https://dolny-slask.org.pl/5940806,foto.html?idEntity=523210 (dostęp: 9.12.2017r.)
Miejscowość Kamień położona jest około 20 kilometrów na wschód od centrum Wrocławia. Przez sąsiednią Długołękę przebiega DK98 zapewniająca dobry dojazd ze stolicy Dolnego Śląska. Zespół pałacowy znajduje się na zachodnim krańcu wioski.
Damian Dąbrowski,
Grudzień 2017r.
