Powiat kamiennogórski, gmina Kamienna Góra
(nazwa niemiecka Trautliebersdorf, Kreis Landeshut)
Zabytki w Kochanowie
Do rejestru zabytków w Kochanowie wpisano kościół filialny p.w. św. Mateusza, XV/XVII w., nr rej.: A/2058/912 z 31.12.1961r.; plebanię, obecnie dom mieszkalny nr 95, 1 połowa XVIII w., nr rej.: A/5440/1445 z 7.10.1965r.; kuźnię, XVIII w., nr rej.: 441 z 16.06.1959r. Ponadto do ewidencji zabytków wpisano m.in. zespół pałacowy: pałac, budynek gospodarczy i dom mieszkalno-gospodarczy.
Miejscowość wzmiankowano w 1289 roku jako Trutlibesdorf. Od 1364 do 1810 roku majątek w Kochanowie wchodził w skład dóbr klasztoru cystersów w Krzeszowie. Następnie podobnie jak inne włości kościelne w Królestwie Prus został włączony w skład królewskiej domeny. Obok posiadłości cystersów w Kochanowie znajdował się również drugi majątek określany w źródłach jako Lehnguth. W 1785 roku należał on do rodu Elsner. Przed 1845 rokiem przeszedł w ręce rodziny Grallert. W źródłach z 1872 i 1876 roku wymieniano jako właściciela dóbr w Kochanowie Gustava Grallerta. Następnie majątek należał do Karla Kolbe. Był on właścicielem posiadłości przez prawie pół wieku. Pierwsze informacje na jego temat w Kochanowie pochodzą z 1894 roku, a ostatnie z 1937 roku. Być może w jego rękach dobra pozostały do końca drugiej wojny światowej. Majątek Karla Kolbego liczył Karl Kolbe, 156ha, 91ha pól uprawnych, 14ha łąk, 2ha pastwisk, 46ha lasów, 3ha dróg, podwórzy gospodarczych i innych użytków. Przy folwarku działała gorzelnia i młyn wodny. W 1945 roku posiadłość przejęło państwo polskie. Według różnych źródeł zarząd nad rezydencją i gruntami przejęło Państwowe Gospodarstwo Rolne, bądź Rolnicza Spółdzielnia Produkcyjna. Pałac został zamieniony w wielorodzinny budynek mieszkalny i funkcje mieszkaniowe spełniał przez następne kilkadziesiąt lat. W latach 90. XX wieku majątek znalazł się w gestii Agencji Własności Rolnej Skarbu Państwa, a następnie Agencji Nieruchomości Rolnych. W 2015 roku zaniedbany i od wielu lat nieremontowany pałac został opuszczony przez ostatnich mieszkańców. Budynek praktycznie został wyeksploatowany i bez generalnego remontu wkrótce zamieni się w ruinę W tym stanie rządowa agencja próbuje go sprzedać. Tuż obok pałacu podobnie jak on zdewastowana dawna oficyna.
Pałac w Kochanowie nie był wzmiankowany w opisach miejscowości z 1785, 1830 i 1845 roku. Być może budowla powstała na przełomie XVIII i XIX wieku, kiedy dobra należały do rodziny Elsner. Zapewne w kolejnych stuleciach pod rządami rodzin Grallert i Kolbe rezydencja była remontowana, a może nawet przebudowana.
Kochanów położony jest około 15 kilometrów na południowy-wschód od Kamiennej Góry. Z miasta powiatowego najkrótszy dojazd zapewniają drogi lokalne przebiegające przez Czadrów, Krzeszów, Krzeszówek i Gorzeszów. Pozostałości zespołu pałacowego znajdują się na zachodnim krańcu Kochanowa, przy wspomnianej drodze z Gorzeszowa. W Kochanowie zachował się jeszcze jeden ciekawy zabytek nie wpisany ani do rejestru, ani do ewidencji zabytków. Jest to dawny stół sędziowski. Znajduje się on jakieś kilkaset metrów na północ od dawnej rezydencji. Ze względu na podział działek jednak trudno dostać się bezpośrednio z pałacu do wspomnianego stołu sędziowskiego. Trzeba skorzystać z dróg gruntowych przebiegających na wschód i północ od zabudowań pofolwarcznych.
Damian Dąbrowski,
Luty 2019r.
