Komorówko

Powiat trzebnicki, gmina Trzebnica

(nazwa niemiecka Klein Kommerowe, w latach 1936-1945 Waldkirch, Kreis Trebnitz)

Zabytki w Komorówku

Do rejestru zabytków nie wpisano żadnego obiektu w Komorówku. W ewidencji zabytków znalazły się: kościół filialny, ogród mieszkalny i winnica (na terenie dawnego folwarku klasztornego), domy mieszkalne (nr 2, 3, 4, 6, 7, 11, 14, 15, 29), budynek gospodarczy przy nr 29.

Pewna informacja o istnieniu Komorówka pochodzi dopiero z osiemnastego stulecia, kiedy wzmiankowano Gross und Klein Camerow (1743 r.), wioska posiada jednak starszą metrykę. W dokumentach z XIII wieku występuje sąsiednie Komorowo, wymieniane pod nazwami: Camerarii (1203 r.), Komorowo (1236 r.), Comorovo (1267 r.). Obydwie wioski przez kilka stuleci należały do cysterek z Trzebnicy. W 1735 roku Zofia Korycińska, ksieni klasztoru w Trzebnicy (w latach 1727–1741), zbudowała w Komorówku pałac tzw. Lustschloss. Rezydencję od jej imienia określano Sophienau (Zofiówka). Budynek otoczony ogrodem i winnicą w okresie wiosenno-jesiennym pełnił funkcje wypoczynkowe dla sióstr cysterek. Po kasacie dóbr kościelnych w Królestwie Prus w 1810 roku włości przeszły w ręce prywatnych właścicieli. W 1830 roku majątek w Komorówku należał do radcy von Rüdigera, a 15 lat później do jego spadkobierców. W posiadaniu potomków von Rüdigera dobra pozostały przez kolejne kilkadziesiąt lat. Ostatecznie około 1894 roku odziedziczył je Heinrich von Salisch z Postolina w powiecie milickim, syn Joanny i Paula von Salischów, posiadający Jaszyce w powiecie trzebnickim. Z kolei przed 1905 rokiem majątek przejął kapitan w stanie spoczynku Wilhelm Edler von der Planitz. Kolejną właścicielką była wdowa Elin Bernhard (1930 r.), po ponownym zamążpójściu dr Waldschmidt (1937 r.). Pod jej nieobecność funkcję generalnego pełnomocnika pełnił dr Müller. Posiadłość liczącą 460 ha - w tym 100 ha pól uprawnych, 60 ha łąk, 2 ha stawów, 60 ha łoziny, 220 ha lasów, 2 ha parku, 2 ha ogrodu, 14 ha dróg, podwórzy gospodarczych i innych użytków – dzierżawił Oswald Eckert.

Więcej informacji w przewodniku Damiana Dąbrowskiego, „Pałace Dolnego Śląska. Powiat trzebnicki. Gminy Trzebnica i Zawonia”, wydanym przez Wydawnictwo Ciekawe Miejsca.

Pałac na początku XX wieku

Źródło: https://polska-org.pl/907438,foto.html?idEntity=546059 (dostęp: 11.01.2020r.)

Ufundowany w 1735r. barokowy pałac w drugiej połowie XIX wieku za rządów rodziny von Salisch został przekształcony w stylu neogotyckim. Rezydencja przetrwała drugą wojnę światową. W czasach Polski Ludowej została rozszabrowana i rozebrana na budulec. Ostatecznie pałac zburzono w latach sześćdziesiątych XX wieku. Obecnie pamiątką po majątku jest zaniedbany, zarośnięty samosiejkami park, w którym przetrwały pomnikowe okazy dębów i lip. W parku można natrafić na niewielkie wzniesienie, być może skrywające piwnice pałacu. W gruzowisku uwagę przyciągają fragmenty schodów.

Komorówko na zdjęciach Damiana Marcińczaka.

Serdecznie dziękuję Damianowi Marcińczakowi za przesłanie jego fotografii oraz zgodę na ich publikację.

Komorówko znajduje się około ośmiu kilometrów na północ od Trzebnicy. Do miejscowości prowadzą jedynie drogi lokalne, m.in. z Domanowic i Komorowa. Dawny park z pozostałościami po pałacu znajduje się w centrum wioski, na zachód od kościoła filialnego i na północ od stawów oraz głównej ulicy przebiegającej przez Komorówko.

Damian Dąbrowski,

Styczeń 2020r.

Komorówko w czerwcu 2019r.