Moravskoslezský kraj - Kraj morawsko-śląski (województwo)
(nazwa polska Krawarz, nazwa niemiecka Deutsch Krawarn)
Rys historyczny i stan obecny:
Pierwsza informacja w źródłach na temat Krawarza pochodzi z 1224 r. i dotyczy wymiany wsi, pomiędzy królem czeskim Przemysłem Otokarem I a rycerzem Lutkiem, na osadę Lubomierzyce koło Opawy. Do 1420 roku Krawarz pozostał w rękach linii rodu Benecke określającej się panami z Krawarza. W latach 1420-1575 wieś należała do rodziny von Schlewitz, nazywającej się również Krawarscy. Po nich następują częste zmiany właścicieli, aż Krawarz kupuje w 1579 r. Daniel Matzak von Ottenburg. Do jego potomków majątek należy do 1628 r., kiedy to cesarz konfiskuje dobra zagorzałego protestanta Kaspra von Ottenburg z Wielkich Hoszczyc. Skonfiskowane dobra otrzymał polski alchemik Michał Sędziwoj ze Skorska, który przebywał w nich do śmierci w 1636 roku. Jego córka Weronika Maria wniosła Krawarz w posagu Jakubowi von Eichendorff. W rękach rodu Eichendorff majątek pozostawał do 1738 r., po nich właściciele często się zmieniali. W 1920 r. pałac kupił Czeski Bank Przemysłowy z Opawy, by już rok później odsprzedać go ministerstwu rolnictwa na cele oświatowe. Obecnie zabytek jest własnością gminy.
Zamek w miejscowości Krawarz wzmiankowany jest już w 1377 r., najprawdopodobniej średniowieczna twierdza znajdowała się na wzgórzu, na którym obecnie stoi kościół. W szesnastym stuleciu rodzina von Schlewitz wybudowała nową renesansową rezydencję w miejscu wschodniego skrzydła obecnego pałacu. Budynek przebudowany w II połowie XVII wieku został zniszczony w 1696 r., następnie odbudowany jako okazała barokowa rezydencja. Znaczną przebudowę pałac przeszedł w latach 40-tych XIX wieku za czasów hrabiny Eufemii Renard. W 1937 r. wybuchł pożar, który za wyjątkiem kaplicy zniszczył cały pałac. Rekonstrukcję budowli przeprowadzono dopiero w latach 1955-71. Dziś w murach zabytku znajduje się muzeum oraz restauracja.
Barokowy pałac w Krawarzu to czteroskrzydłowe założenie rozłożone wokół wewnętrznego dziedzińca. Wszystkie skrzydła na planie prostokąta, murowane z cegły, otynkowane, podpiwniczone, za wyjątkiem skrzydła południowego nakryte wysokimi dachami mansardowymi. Fasada jedenastoosiowa z centralnie umieszczonym trzyosiowym, wyższym ryzalitem, w którym znajduje się wejście główne z bogata zdobionym portalem. W skrzydle południowym dominuje kaplica p.w. Michała Archanioła, z kopułą pokrytą freskami Franza Gregora Ecksteina (lata 1727-30) oraz rzeźbami Johanna Georga Lehnerta. Elewacje o podziałach ramowych zdobią pilastry, gzymsy oraz dekoracyjne detale. Pałac otacza rozległy park, w części zamieniony na pole golfowe. Po parku można swobodnie pospacerować, a samą rezydencję zwiedzić, gdyż znajduje się w niej muzeum. Szczegółowe informacje na stronie:
Informacje praktyczne i dojazd:
Podróż komunikacją publiczną do miejscowości Kravaře jest możliwa, jednak bardzo trudna i czasochłonna. Najpierw trzeba dojechać pociągiem z Katowic do Chałupek. W ciągu dnia jedzie tylko kilka pociągów, czas jazdy ponad 2 godziny. Z dworca w Chałupkach należy przejść około 2 km na rynek w Starym Bohuminie skąd odjeżdżają PKS-y do dworca kolejowego w Nowym Bohuminie. Autobusy jeżdżą często, co 30-60 minut, czas jazdy 10 minut. Dalej jedziemy czeskimi kolejami, z 2 przesiadkami: przez Ostravę-Svinov i Opavę vychod. Przykładowy dojazd: pociąg z Katowic 5:08 w Chałupkach 7:17. Pociąg z Bohumina 9:12 w Ostrava Svinov 9:29 i o 9:42 odjazd, w Opavie vychod o 10:22, odjazd o 10:40 do celu podróży docieramy o 10:54. Ze względu na trudności w dojeździe proponuję wycieczkę dwudniową z noclegiem w Czechach. Szukającym kolejowych połączeń polecam stronę:
Planującym podróż samochodem proponuję jechać z Gliwic DK 408 do Sośnicowic, skąd DK 919 do Raciborza, a następnie DK 916 do granicy państwa. W Czechach początkowo trzeba jechać drogą 46 w kierunku Opawy, by w miejscowości Kobieřice skręcić w lewo w drogę 467 prowadzącą prosto do Krawarza. W jedną stronę około 75 km. W Krawarzu można zaparkować samochód w centrum miejscowości, nie daleko od pałacu.
Damian Dąbrowski,
Sierpień 2009 r.
