Powiat strzeliński, gmina Strzelin
(nazwa niemiecka: Krippitz, Kreis Strehlen)
Pierwsza wzmianka o miejscowości: 1461r.
Rys historyczny i stan obecny:
Od około połowy XV w. do co najmniej 1517r. Krzepice należały do rodziny von Wandrisch. W latach sześćdziesiątych piętnastego stulecia jeden z majątków w miejscowości posiadał również Kunz von Czetteras (Zettritz). W XVI w. Krzepice przeszły na własność rodziny von Tschesch. Następnie od 1584r. dobra w wiosce należały do rodu von Wentzky. Kolejnymi właścicielami Krzepic byli: w 1761r. Georg Julius von Prittwitz, w 1783r. ród von Kracker, w 1830r. niejaki Bittermann. W latach trzydziestych XIX w. miejscowość zakupiła rodzina von Wartensleben. W 1845 i 1857r. właścicielką majątku była hrabina Ottilie von Wartensleben z domu von Schwemmler. Według książki adresowej z 1886r. posiadłość w Krzepicach należała do dziedziców hrabiego von Wartensleben. Dobra liczące 430ha, w tym 343ha pól uprawnych, 59ha łąk, 11ha lasów i 17ha parku, dróg oraz podwórzy gospodarczych przed 1894r. nabył Johann Gottlieb Walter z Żeleźnika (auf Eisenberg). W 1894r. dzierżawił on majątek porucznikowi Adolfowi Straussowi. Strauss pozostał dzierżawcą również po śmierci Johanna Gottlieba Waltera (zm.1896r.), za rządów jego spadkobierców. W 1909r. właścicielem posiadłości o powierzchni 478ha był Gerhardt Walter, wzmiankowany również w 1912r. Przed 1917r. dobra w Krzepicach nabył Oskar Rohde z Piotrowic koło Strzelina (auf Peterwitz). Pozostał on ich właścicielem przynajmniej do 1930r. W 1930r. zarządzał gospodarstwem jego krewny, inspektor Adolf Rohde junior. W 1937r. majątek należał do Pani Hedwig Rohde z domu Koecher. Zarządzał nim nadal Adolf Rohde, współpracujący z inspektorem Rosenbergerem. Dobra liczyły 484,8ha: 373,7ha pól uprawnych, 62,5ha łąk i pastwisk, 10,9ha lasów, 3,3ha stawów. Powierzchnia parku wynosiła 4,7ha, a pozostałe 12,7ha przypadało na ogrody, drogi i podwórza gospodarcze. W rękach rodziny Rohde posiadłość pozostała zapewne do końca drugiej wojny światowej, następnie w czasach Polski Ludowej objęła ją nacjonalizacja. Rezydencję w Krzepicach wykorzystywano jako budynek biurowy. Obecnie pałac jest własnością prywatną. Budynek można zobaczyć przede wszystkim z zewnątrz, z pewnej odległości. Wnętrza dawnej rezydencji bywają również czasami dostępne, ponieważ mieści się w nich restauracja, w której organizowane są imprezy rodzinne oraz spotkania biznesowe. Pałac otacza park krajobrazowy z lat sześćdziesiątych XIX w. W parku zachowane ciekawe okazy starodrzewu: dęby, lipy, platany klonolistny, świerki srebrzyste. W pobliżu dawny folwark wzniesiony wokół dwóch prostokątnych dziedzińców.
Pałac
Już w XVI w. w miejscowości stał dwór. W jego miejscu w czasach późniejszych wzniesiono istniejący do dziś pałac. Rezydencję kilkukrotnie przebudowywano, m.in. w XIX w. i latach dwudziestych XX w. Budynek murowany z kamienia i cegły, potynkowany, wzniesiony na planie wydłużonego prostokąta, podpiwniczony, dwukondygnacyjny, z zagospodarowanym poddaszem, nakryty dachem naczółkowym. Fasada trzynastoosiowa z centralnym pozornym ryzalitem mieszczącym główne wejście, poprzedzone gankiem kolumnowym podtrzymującym taras. Ryzalit wieńczy trójkątny przyczółek. Elewacja ogrodowa siedmioosiowa. Elewacje o skromnej ilości detali architektonicznych, zachowały podziały za pomocą gzymsów: międzykondygnacyjnego i wieńczącego. Układ wnętrz dwutraktowy z korytarzem pomiędzy traktami. Na osi budynku hol i klatka schodowa. W piwnicach zachowane sklepienia kolebkowe z lunetami. Część pomieszczeń parteru również sklepiona (sklepienia krzyżowe, kolebkowe z lunetami, zwierciadlane), w pozostałych salach płaskie stropy, niektóre z dekoracją fasetową. Z dawnego wyposażenia przetrwał między innymi jeden z kominków.
Zabytki w Krzepicach
Do rejestru zabytków w Krzepicach wpisano zespół pałacowy: pałac (12.04.1966r., nr rej.: 1631), park z drugiej połowy XIX w. (27.12.1984r., nr rej.: 574/W).
Informacje praktyczne i dojazd
Dojazd komunikacją publiczną do Krzepic zapewniają nieliczne autobusy PKS kursujące między innymi z Oławy i Strzelina. Do Oławy można dotrzeć pociągami obsługującymi linię Gliwice – Wrocław. Dojazd od Strzelina jest trudniejszy. Do miasta można dotrzeć np. autobusem PKS z Wrocławia Podróżującym samochodem proponuję jechać z Gliwic autostradą A4 w kierunku Wrocławia do węzła Brzezimierz, następnie DK396 do Strzelina. Z miasta należy wyjechać ul. Krzepicką. Pałac znajduje się na prawo od drogi, na końcu wioski. Odległość: z Gliwic w jedną stronę około 155km. Samochód można zaparkować przy drodze w pobliżu pałacu.
Damian Dąbrowski,
Styczeń 2012 r.
