Powiat średzki, gmina Środa Śląska, przysiółek wsi Bukówek
(nazwa niemiecka Ellguth, Kreis Neumarkt)
Zabytki w Ligotce
Do rejestru zabytków nie został wpisany żaden obiekt w Ligotce.
W ewidencji zabytków uwzględniono cmentarz wiejski (na wschód od wsi) oraz zespół pałacowy: pałac, oficyna dworska mieszkalno-gospodarcza (nr 2), chlewnia (nr 1), pozostałość parku i ogrodu.
Miejscowość wzmiankowano około 1300 roku jako Legochzka, w 1330r. jako Elgot, a w 1361r. pod nazwą Elgoth. W 1330 roku majątek od Heinricha Falkenatora odkupił Peczold zwany Zabai. Od 1527.miejscowość należała do Georga von Eiche auf Damritsch. Przed 1567r. włości odziedziczył Ernst Georg von Eiche. W 1795 roku właścicielem dóbr był urzędnik Seydel. Przed nim Ligotka należała do radcy Arendta. W miejscowości znajdowała się pańska siedziba, folwark, 6 gospodarstw zagrodniczych, wiatrak. W sumie 11 domostw zamieszkiwało 65 osób. W 1830 roku posiadłość pozostawała w rękach rodziny Seydel. W Ligotce wzmiankowano 15 domów, folwark, wiatrak, gorzelnię, 85 mieszkańców, w tym 22 katolików. W 1840r. majątek za 13325 talarów reńskich nabył Gottlob Herzog (Hertzog). Pozostał on właścicielem dóbr przynajmniej do 1845 roku. W opisie Ligotki z 1845 roku wymieniono 15 domów, folwark, wiatrak, gorzelnię. Wieś liczyła 97 mieszkańców, w tym 15 katolików. W latach 1856-1858 włości należały do wdowy Herzog. Około 1861 roku otrzymał je w spadku Hermann Hertzog, wzmiankowany w dokumentach do 1886 roku. W 1894 roku właścicielem włości był porucznik rezerwy Waldemar Jurock. Posiadłość miała powierzchnię 165ha, w tym 148ha pól uprawnych, 9ha łąk, 7ha lasu, 1ha dróg, podwórzy gospodarczych i innych użytków. Kolejnymi właścicielami dóbr byli: w 1898r. radny Wilhelm Wahrenholtz, w latach 1902-1912 Carl Schael, w latach 1917-1937 porucznik w stanie spoczynku Erich Krause. W 1937 roku majątek Ericha Krause liczył 165ha, w tym 138ha pól uprawnych, 9ha łąk, 7ha lasu, 10ha pastwisk, 1ha dróg, podwórzy gospodarczych i innych użytków.
Dwór wzniesiony zapewne w XVI wieku, wzmiankowany w 1795 roku. Rezydencję przebudowano w 1888 roku. Budynek odnowiono XX/XX wieku. Siedziba murowana z kamienia i cegły, założona na rzucie prostokąta, częściowo podpiwniczona, dwukondygnacyjna, z częściowo użytkowym poddaszem, nakryta dachami dwuspadowymi. Bryłę budynku rozczłonkowują: w elewacji południowej ryzalit, we wschodniej części fasady czterokondygnacyjna wieża. W dolnych partiach wieża jest kwadratowa, w trzeciej i czwartek kondygnacji przechodzi w ośmiobok. Wieżę wieńczy hełm baniasty z chorągiewką i datą 1888r. Elewacje skromnie dekorowane, artykułowane gzymsami (między kondygnacjami i wieńczącym). Rezydencję ozdabiają szczyty, w jednym z nich tablica z nazwiskiem właściciela i datą przebudowy. Układ wnętrz trzytraktowy, z centralną sienią i klatką schodową. W części pomieszczeń piwnic i parteru zachowane sklepienia kolebkowe. W większości budynku zastosowano płaskie stropy. Na północ od pałacu częściowo zachowane zabudowania mieszkalne i gospodarcze dawnego folwarku, rozłożone wokół prostokątnego dziedzińca. Od południowego-wschodu do rezydencji przylega pozostałość parku i ogrodu.
Po 1945 roku folwark z pałacem znalazł się w gestii Inspektoratu Rolnego Środa Śląska. Rezydencję wykorzystywano jako wielorodzinny budynek mieszkalny. Kolejnym użytkownikiem zabudowań było Państwowe Gospodarstwo Rolne Środa Śląska Zakład Rolny Proszków. Po likwidacji PGR-u w latach 90-tych XX wieku majątek należał do Agencji Własności Rolnej Skarbu Państwa. Początkowo oddano go w dzierżawę osobie prywatnej, a następnie sprzedano. Obecnie pałac jest własnością prywatną, można go zobaczyć z zewnątrz, z pewnej odległości.
Ligotka położona jest około 9 kilometrów na południowy-zachód od Środy Śląskiej. Z miasta powiatowego dojazd drogami lokalnymi przez Ciechów i Bukówek. Trasa częściowo prowadzi drogami szutrowymi. Przysiółek jest położony wśród rozległych pól. W tym miejscu na końcu świata w 2014 roku były zameldowane zaledwie trzy osoby.
Dokładna lokalizacja pałacu:
51.14524773681697, 16.520629025995994
Damian Dąbrowski,
Sierpień 2021r.
