Łomnica

Powiat jeleniogórski, gmina Mysłakowice

(nazwa niemiecka: Lomnitz, Kreis Hirschberg)

Rys historyczny i stan obecny:

W 1369 r. po raz pierwszy wzmiankowano kościół parafialny p.w. Niepokalanego Poczęcia NMP w Łomnicy. Miejscowość od XV w. do 1650 r. należała do rodu von Zeidlitz, który prawdopodobnie zbudował w niej barokowy dwór, przebudowany w 1720 r. dla rodziny von Thomagini (kolejnych właścicieli majątku) według projektu znanego architekta Martina Frantza. Łomnica w rękach Thomaginich pozostała do 1738 r., a następnie często zmieniała właścicieli. Na początku XIX w. majątek należał do Christiana Gottfrieda Menzla, kupca jeleniogórskiego. Menzel rozbudował rezydencję w Łomnicy, wznosząc obok barokowego pałacu, mniejszy klasycystyczny budynek, nazywany Domem Wdowy. Kolejnymi właścicielami dóbr łomnickich byli Benjamin von Roth i od 1835 r. August Ernst von Küster, pruski królewski tajny radca i poseł na dworze Królestwa Sycylii. Na jego zlecenie w latach 1837-44 architekt A. Tollberg (kierownik urzędu budowlanego dóbr Schaffgotschów z pobliskich Cieplic) przebudował wnętrza pałacu w stylu klasycystycznym i przekształcił elewacje, między innymi poprzez dobudowę wieży. Mniej więcej w tym samym czasie nad brzegami Bobru założono park krajobrazowy, być może korzystając z rad, bądź też planów, Petera Josepha Lenné, znanego projektanta założeń parkowych, działającego w pobliskich rezydencjach królewskich. Posiadłość w Łomnicy pozostała własnością rodziny von Küster do końca drugiej wojny światowej. W Polsce Ludowej majątek upaństwowiono, w pałacu urządzono szkołę podstawową, a Dom Wdowy wykorzystywano jako budynek administracyjny gospodarstwa rolnego. Niewytłumaczalne wręcz zaniedbania sprawiły, że w latach 80-tych XX w. zawalił się dach pałacu. Szkołę podstawową przeniesiono w 1977 r. do nowego budynku, a zrujnowany zabytek pozostawiono bez gospodarza. Losy pałacu odmieniły się w 1992 r. kiedy zakupiła go spółka, której współudziałowcem był Ulrich von Küster, potomek dawnych właścicieli majątku. W 1994 r. rodzina von Küster kupiła również Dom Wdowy. W wyniku przeprowadzonych prac renowacyjnych zespół pałacowy pełni dzisiaj funkcje hotelarsko-gastronomiczne. W pałacu mieści się również siedziba niemiecko – polskiego Stowarzyszenia Pielęgnacji Kultury i Sztuki Śląska – obok bogatej oferty rękodzieł do zakupienia, w pałacu zobaczyć można gustownie urządzone, imponujące wnętrza sal pałacowych. W korytarzach godne dostrzeżenia są poroża zdobiące ściany, a wnętrza jednego z pięter przeznaczono na prezentację innych obiektów zabytkowych Kotliny Jeleniogórskiej. Historię i ciekawostki dotyczące Łomnicy prezentuje film, który emitowany jest w specjalnie na ten cel wyznaczonej Sali. Na ostatnim piętrze pałacu wyznaczono miejsca na bogate apartamenty – dostępne dla gości Hotelu.

Przytulne pokoje hotelowe, spokojne wnętrza restauracji i rodzinną atmosferę odkryć można w Domu Wdowy, gdzie mieści się główna część hotelowo-gastronomiczna. Przebywanie w Domu Wdowy owocuje doskonałym wypoczynkiem, w ciszy, z dala od zgiełku. Szczególnie latem kiedy możliwy jest wypoczynek przy filiżance herbaty w ogródku przy domu, z dziećmi na pobliskim placu zabaw lub na spacerze po parku, czy czytając książkę i wygrzewając się w słońcu. Pobliskie zabudowania folwarczne, ustawicznie zamieniane są na obiekty restauracyjne, rozmiarami umożliwiające organizację imprez rodzinnych. Wszystkie utrzymane są w charakterystycznym ciepłym, gościnnym stylu. Szczególnie cieszy spotykana w tym miejscu uprzejmość i serdeczność Pracowników.

Fotografie wnętrz pałacu

Barokowy pałac to budynek murowany z cegły, potynkowany, podpiwniczony, wzniesiony na planie kwadratu, trójkondygnacjowy, nakryty dachem czterospadowym z lukarnami wykonanym z dachówki. Fasada siedmioosiowa z centralnie umieszczonym głównym wejściem z barokowym, kolumnowym portalem podtrzymującym niewielki balkon. Po bokach elewacji frontowej dwa wydatne ryzality-alkierze nakryte spłaszczonymi hełmami. Przyziemie ozdobione boniowaniem pasowym, elewacje z podziałami ramowymi wykonanymi za pomocą lizen i gzymsów międzykondygnacyjnych. Okna w skromnych prostokątnych obramowaniach. Wnętrza zachowały dawny układ z holem na osi. W holu warto zwrócić uwagę na doryckie kolumny. W pomieszczeniach parteru zachowana klasycystyczna dekoracja i fragmenty barokowych malowideł ściennych.

Dom Wdowy to budynek klasycystyczny, murowany z cegły, potynkowany, zbudowany na planie prostokąta, podpiwniczony, dwukondygnacyjny, nakryty dachem czterospadowym z lukarnami wykonanym z dachówki. Fasada siedmioosiowa z centralnym trzyosiowym, trzykondygnacyjnym ryzalitem pozornym zwieńczonym trójkątnym przyczółkiem. Elewacja tylna powtarza układ fasady. Pozorne ryzality podzielone lizenami wielkiego porządku, reszta budynku z podziałami pionowymi wykonanymi za pomocą zwyczajnych lizen. Okna w skromnych prostokątnych obramowaniach. Układ wnętrz dwutraktowy z centralnie umieszczoną przelotową sienią sklepioną krzyżowo.

Obydwa budynki otacza park krajobrazowy o powierzchni około 8 ha założony z wykorzystaniem naturalnego ukształtowania skarpy nad rzeką Bóbr. W parkowym drzewostanie szczególnie godne uwagi są okazy starych lip drobnolistnych i dębów szypułkowych. W pobliżu odnowione budynki dawnego folwarku, w części z nich urządzono restaurację.

Do rejestru zabytków sztuki w Łomnicy wpisano między innymi: kościół parafialny p.w. Niepokalanego Poczęcia NMP (23.09.1965 r., nr rej.: 1410); zespół pałacowy: pałac (27.08.1980 r., nr rej.: 653/J), dwór „Dom wdowy” (14.08.1987 r., nr rej.: 896/J) , park (01.12.1977 r., nr rej.: 501/J); zespół folwarczny (09.11.1994 r., nr rej.: 1179/J).

Zespół pałacowy w Łomnicy z zewnątrz

Informacje praktyczne i dojazd:

Dojazd komunikacją publiczną do Łomnicy zapewnia MZK Jelenia Góra. Z Górnego Śląska do Jeleniej Góry najlepiej jechać pociągiem z przesiadką we Wrocławiu. Z centrum Jeleniej Góry do Łomnicy kursują autobusy nr 3, 11, 20 i 33. Podróżującym własnym samochodem proponuję jechać z Gliwic autostradą A4 w kierunku Legnicy, do węzła Kostomłosty, następnie DK 5 do Bolkowa i dalej DK 3 w kierunku Jeleniej Góry. W miejscowości trzeba skręcić w lewo w ulicę Dzierżonia prowadzącą przez Wojanów do Łomnicy. Odległość: w jedną stronę około 255 km. Przy głównej drodze, bardzo blisko pałacu, znajduje się parking na którym można zostawić samochód. Ze względu na długi czas przejazdu proponuję zaplanować co najmniej dwudniową wycieczkę.

Damian Dąbrowski,

Wrzesień 2010 r.; aktualizacja zdjęć kwiecień 2016r.

Fotografie pałacu w Łomnicy autorstwa Pana Eckharda Hutha.