Powiat tarnogórski, gmina Zbrosławice
(nazwa niemiecka: Kopanina, Kreis Tarnowitz)
Rys historyczny i stan obecny:
Kopanina, niewielki przysiółek wsi Miedary, po raz pierwszy była wzmiankowana dopiero w 1538 r. jako własność Kokorza z Kamieńca Ząbkowickiego. Od 1645 r. miejscowość należała do Friedricha von Koschützki, a w latach 1689-1761 była w posiadaniu rodziny Czomberg von Galowicz. W 1761 r. Elżbieta Czomberg wniosła majątek w wianie Gustawowi von Frankenberg. Kolejnymi właścicielami dóbr w Kopaninie została w 1808 r. rodzina von Stockmans. Następnie majątek należał do Ferdynanda von Logau (w latach 1834-1847), Ludwiga von Frankenberg (1847-1857) i Fryderyka von Praschma (1857-1865). W 1865 r. posiadłość kupił Engelbert von Fürstenberg, w rękach jego potomków pozostała do 1945 r. W księgach adresowych z 1905 i 1921 roku jako właściciel majątku podany był Friedrich von Fürstenberg. Po 1945 r. dobra znacjonalizowano i w rezydencji Fürstenbergów urządzono Państwowy Dom Pomocy Społecznej. Budynek do dziś pełni tę funkcję, dlatego można go zobaczyć tylko z zewnątrz.
Neobarokowy pałac w Kopaninie został wzniesiony w 1892 r., być może w miejscu starszego dworu. Budynek murowany z cegły, potynkowany, zbudowany na planie prostokąta, podpiwniczony, dwukondygnacjowy, nakryty dachem mansardowym z lukarnami. Fasada dwunastoosiowa, z centralnie umieszczonym głównym wejściem, nad którym kartusz herbowy. Bryłę budynku urozmaicają liczne ryzality, zwieńczone neobarokowymi szczytami. W jednej z krótszych elewacji, ośmioboczna wieża, częściowo wtopiona w korpus pałacu. Przy elewacji ogrodowej nowszy taras. Elewacje budynku ozdabiają wydatne gzymsy, obramowania otworów okiennych, nadokienniki, a także boniowanie naroży pałacu. Neobarokowe szczyty ze ślimacznicami, dzielone są za pomocą lizen. W przyczółku wieńczącym jeden ze szczytów kartusze herbowe. Budynek w dobrym stanie zachowania, otoczony parkiem krajobrazowym. Niestety zarówno pałac jak i otaczający go park nie został wpisany do rejestru zabytków.
Informacje praktyczne i dojazd:
Dojazd komunikacją publiczną do Kopaniny zapewniają autobusy KZK GOP nr 180 (Tarnowskie Góry – Tworóg) i 614 (Miasteczko Śląskie – Miedary Kopanina). Proponuję dojazd przez Tarnowski Góry, do których można dotrzeć autobusem lub pociągiem z wielu górnośląskich miejscowości. Najlepszym miejscem do przesiadki jest przystanek Tarnowskie Góry Dworzec PKP. Podróżującym samochodem proponuję jechać z Gliwic DK 78 w kierunku Tarnowskich Gór do Bytomia Stolarzowic, następnie w lewo ul. Ptakowicką do Ptakowic. Za Ptakowicami ponownie w lewo w lokalną drogę do Wilkowic i dalej prosto do Miedar. W Miedarach należy jechać w stronę Rybnej, a na końcu miejscowości skręcić z głównej drogi w lewo. Odległość: w jedną stronę około 25 km. Samochód można zaparkować przed wjazdem na teren Domu Pomocy Społecznej.
Damian Dąbrowski,
Listopad 2010 r.
