Powiat milicki, gmina Milicz
(nazwa niemiecka: Postel, Kreis Militsch)
Rys historyczny i stan obecny:
Pierwsza wzmianka o miejscowości i jej właścicielu Naczeschu z Podstolicz pochodzi z dokumentu księcia Konrada I oleśnickiego wydanego w 1364 roku. W 1583 roku wioska należała do Kacpera Postolskiego zu Postel. W 1787 roku miejscowość dzieliła się na dwie części. W Postolinie Górnym znajdował się pański dwór, folwark, 10 gospodarstw zagrodników, gospodarstwa chałupników i jeden wiatrak. W Postolinie Dolnym wzmiankowano pański folwark, 6 gospodarstw zagrodników, gospodarstwo chałupnika i szkołę. W sumie Postolin liczył 32 domostwa i 183 mieszkańców. Cała wieś była własnością rodziny von Poser. Następnie dobra rycerskie w Postolinie przejęła rodzina von Lossow, od której w 1826 roku odkupił je Rudolph von Salisch. Według opisu miejscowości z 1830 roku znajdowało się w niej 28 domów, dwór, dwa folwarki, ewangelicka szkoła, młyn wodny, wiatrak i cegielnia. Liczba mieszkańców wynosiła 255, w tym 22 katolików. Ewangelicy i katolicy przynależeli do kościołów w Miliczu. W części wioski Postolin Górny (Ober Postel) funkcjonował pański folwark. W 1845 roku właścicielem majątku w dalszym ciągu był starszy ziemski (Landesältester) Rudolph von Salisch. Postolinie wzmiankowano 35 domów, dwór, folwark, młyn wodny, wiatrak, gorzelnię i cegielnię. Wioska liczyła 308 mieszkańców, w tym 29 katolików. Przynależność parafialna nie uległa zmianie. W Postolinie Dolnym znajdował się drugi folwark. Hodowano m.in. 1000 sztuk owiec merynosów. Według źródła z 1857 roku majątek w Postolinie pozostawał w rękach Georga Rudolpha Gustava von Salisch. Prawdopodobnie w latach sześćdziesiątych XIX wieku odziedziczył go Heinrich von Salisch. W 1886 roku posiadłość należąca do porucznika Heinricha von Salisch liczyła 772ha, w tym 148ha pól uprawnych, 43ha łąk, 557ha lasów, 24ha dróg i podwórzy gospodarczych. Na folwarku hodowano 10 koni, 22 sztuki bydła rogatego, w tym 13 krów. Heinrich von Salisch wymieniany był w księgach adresowych do 1917 roku. Przed 1921 rokiem majątki w Postolinie i Karminie otrzymał w spadku Rudolph von Salisch, pojawiający się w źródłach do 1930 roku. W 1937 roku posiadłość w Postolinie należała do rodziny von Salisch. Dzierżawił ją Robert Lohr z Karmina. Dobra miały powierzchnię 983ha, w tym 819ha lasów, 164ha pól uprawnych i innych użytków. Zatrudniano m.in. leśniczego. Po zakończeniu drugiej wojny światowej majątek przejęło państwo polskie. Park w Postolinie został własnością Nadleśnictwa Milicz. W parku zachowały się resztki murów dworu zniszczonego w 1945 roku przez żołnierzy Armii Czerwonej. Liczący 5,2ha powierzchni park został założony w drugiej połowie XIX wieku. Do dziś przetrwało w nim około 100 gatunków drzew i krzewów. Wśród ciekawszych okazów warto wymienić: cisa, jodłę olbrzymią, daglezję zieloną, sosnę czarną, cyprysik błotny, cyprysik groszkowy, cyprysik Lawsona, skrzydłorzech kaukaski, sumaka octowca, grujecznik japoński, tulipanowiec amerykański, czeremchę amerykańską, platana klonolistnego, dereń jadalny i kłęk amerykański. Licznie występują różne odmiany jodeł, świerków, sosen, buków, dębów, klonów, kasztanowców i lip.
Dwór
Rezydencję w Postolinie wzmiankowano już w 1787, 1830 i 1845 roku. W latach osiemdziesiątych XIX wieku Heinrich von Salisch ufundował nowy dwór, bądź też przebudował istniejącą siedzibę. Obecnie z jego rezydencji przetrwały fragmenty ścian przyziemia i piwnice. Przedwojenna pocztówka prezentowana na witrynie www.dolny-slask.org.pl niewiele pozwala powiedzieć na temat wyglądu dworu. Był to budynek murowany, zapewne z cegły, potynkowany, podpiwniczony, częściowo parterowy, częściowo dwukondygnacyjny. Bryłę rezydencji urozmaicały ryzality i kwadratowa wieża umieszczona w jednym z narożników. Dwór nakrywały płaskie dachy.
Źródło: http://dolny-slask.org.pl/913785,foto.html?idEntity=555103 (dostęp: 12.06.2014r.)
Zabytki w Postolinie
Do rejestru zabytków w Postolinie wpisano kościół ewangelicki, obecnie filialny rzymsko-katolicki p.w. Chrystusa Króla (31.07.2007r., nr rej.: A/1017) i park (27.03.2000r., nr rej.: 14/A/00). W ewidencji zabytków znajduje się m.in. zespół folwarczny: dom mieszkalny (nr 12), rządcówka (nr 13), stajnia i obora (nr 13), stajnia i wozownia z domem woźnicy (nr 14).
Informacje praktyczne i dojazd
Niestety dojazd komunikacją publiczną do Postolina nie jest możliwy. Podróżującym samochodem proponuję jechać z Gliwic autostradą A4 w kierunku Legnicy do węzła Wrocław Południe, następnie autostradową obwodnicą miasta (A8) do węzła Wrocław Północ i dalej DK5 w stronę Poznania. Z tej ostatniej trasy należy skręcić w prawo do Trzebnicy i kontynuować podróż DK15 w kierunku Krotoszyna. Za miejscowością Lasowice z DK15 trzeba skręcić w lewo w lokalną drogę prowadzącą prosto do Postolina. Odległość: w jedną stronę z Gliwic około 230km, z Wrocławia około 55km. Park podworski znajduje się w centrum Postolina, na południe od głównej drogi. Samochód można zaparkować tuż obok ścieżki prowadzącej do parku.
Damian Dąbrowski,
Czerwiec 2014 r.
