Powiat jaworski, gmina Wądroże Wielkie
(nazwa niemiecka Poselwitz, Kreis Liegnitz)
Zabytki w Postolicach
Do rejestru zabytków w Postolicach zostały wpisane:
- kościół fil. p.w. św. Marcina, XIV-XVI, XIX/XX, nr rej.: A/2332/680 z 14.04.1960
- cmentarz przykościelny, nr rej.: A/2333/914/L z 16.02.1990
Ponadto w ewidencji zabytków uwzględniono m.in. zespół pałacowo-parkowy z folwarkiem: pałac, budynek mieszkalno-gospodarczy ze stajnią, dwie obory, dwie stodoły, spichlerz, park.
Miejscowość wzmiankowano w 1328r. jako Postelicz. W 1654r. właściciel dóbr von Abschatz. W 1742r. majątek należał do Hansa Friedricha von Nimptsch. W 1760r. Postolice posiadał Joseph hrabia von Sternberg. Od 1768r. właścicielką włości była Pani Maria Anna baronowa von Marschall-Biberstein, z domu baronówna von Kalkreuth. W 1785 roku w miejscowości znajdował się katolicki kościół, probostwo, szkoła, pańska siedziba, folwark, 7 gospodarstw kmiecych, 10 zagrodniczych, jedno chałupnicze, wiatrak. Postolice liczyło 208 katolickich mieszkańców. W 1830 roku dobra należały do komisarza dystryktu policyjnego von Hocke. W wiosce wzmiankowano 44 domy, pałac, folwark, wiatrak. Postolice zamieszkiwało 258 osób w tym 27 wyznania katolickiego. W 1843 roku posiadłość za 62 000 talarów reńskich nabył Grϋttner. W 1845 roku w opisie Postolic wymieniono 44 domy, folwark Schlosshof, dom pański, wiatrak, hodowlę 160 sztuk bydła i 1010 owiec merynosów. Wieś liczyła 314 mieszkańców, w tym 36 katolików. W rękach Grϋttnera dobra pozostały do około 1866 roku. W 1872 roku majątek należał do podporucznika Ewalda Ungera. Przed 1876 rokiem włości zakupił porucznik Theodor Mϋller. Pozostał on właścicielem posiadłości przynajmniej do 1894 roku. Dobra liczyły 242ha, w tym 218ha pól uprawnych, 12ha łąk, 6ha lasu, 4ha pastwisk, 2ha dróg, podwórzy gospodarczych i innych użytków.
Około 1898 roku włości nabył Georg von Kramsta (zm.1901r.) z Chwalimierza w powiecie średzkim. Folwark podlegał dyrektorowi ziemskiemu Gϋntherowi z Ciechowa w powiecie średzkim. W latach 1901-1910 posiadłość pozostawała w rękach spadkobierców Georga von Kramsty. Folwarkiem zarządzali inspektorzy z pobliskiego Kosiska, początkowo Henker, a następnie Scharf. W 1910 roku włości nabył Heinrich Gollnisch z Brzostowa w powiecie głogowski. W jego imieniu administratorem majątku był syn Heinrich Gollnisch junior, mieszkający w Postolicach. Pomiędzy 1926 a 1930 rokiem Heinrich Gollnisch junior odziedziczył dobra. Pozostał ich właścicielem przynajmniej do 1937 roku. Posiadłość miała powierzchnię 240ha, w tym 216ha pól uprawnych, 12ha łąk, 6ha lasu, 4ha pastwisk, 2ha dróg, podwórzy gospodarczych i innych użytków.
Klasycystyczny pałac wzniesiony w I połowie XIX wieku, być może w miejscu wcześniejszej rezydencji, wzmiankowanej w 1785 roku. Budynek założony na planie prostokąta, podpiwniczony, dwukondygnacyjny, nakryty dachem czterospadowym. Fasada siedmioosiowa, z centralnym pozornym ryzalitem mieszczącym główne wejście, poprzedzone portykiem kolumnowo-filarowym, podtrzymującym balkon. Elewacje uproszczone, skromnie dekorowane, dzielone lizenami. Część okien w prostych opaskach. Ryzalit pozorny wieńczy trójkątny szczyt. Układ wnętrz dwutraktowy, z sienią na osi pałacu. Zachowana oryginalna stolarka drzwiowa, sztukaterie w części pomieszczeń oraz jeden z pieców.
Pałac na widokówce z lat 30-tych XX wieku
Źródło: https://polska-org.pl/944428,foto.html?idEntity=518221 (dostęp: 12.08.2021r.)
Po 1945 roku majątek znalazł się w gestii Państwowego Gospodarstwa Rolnego. Pałac zmieniono w wielorodzinny budynek mieszkalny dla pracowników przedsiębiorstwa. W wyniku prowadzonych prac remontowych uproszczono elewacje rezydencji. Obecnie budynek jest własnością prywatną. Nie zamieszkany, powoli popada w ruinę. Na zachód od pałacu prostokątny dziedziniec folwarczny, otoczony przez zabudowania gospodarcze. Część budynków pozbawiona zadaszenie, zrujnowana. Do rezydencji od wschodu przylega pozostałość dawnego parku.
Postolice położone są około 20 kilometrów na północny-wschód od Jawora. Z miasta powiatowego dojazd drogami wojewódzkimi nr 363 i dalej 345. Postolice leżą na zachód od tej ostatniej trasy. Zespół pałacowo-parkowy znajduje się w centrum wioski, przy głównej ulicy, naprzeciwko kościoła p.w. św. Marcina. Dokładna lokalizacja pałacu:
51.10708308715029, 16.42841343518229
Damian Dąbrowski,
Sierpień 2021r.
