Powiat oleśnicki, gmina Syców
(nazwa niemiecka: Schollendorf, Kreis Groß Wartenberg)
Pierwsza wzmianka o miejscowości: 1305r.
Na przełomie XV i XVI w. wioska był własnością rodziny von Lorcke. Następnie Hans von Frankenberg-Proschlitz (ur.1476r.) prawdopodobnie otrzymał majątki Szczodrów Górny i Dolny w wianie małżonki, Anny von Lorcke. Po śmierci Hansa von Frankenberg-Proschlitz w 1553r. jego spadkobiercy sprzedali miejscowość Christophowi von Koschembahr und Skorkau. W dokumencie z 1586r. jako świadkowie występują bracia Jerzy i Jan von Koschembar ze Skorkowa, właściciele Szczodrowa w drugiej połowie XVI wieku. Miejscowość odziedziczyli synowie Jana: Kacper (zm. przed 1617r.), sędzia dworski państwa Syców, posiadający również Wojciechów oraz Jan junior. Ostatnim właścicielem Szczodrowa z rodziny von Koschembahr był Georg, który około połowy XVII w. sprzedał miejscowość. Dalsze losy wioski nie są jasne, w źródłach dotyczących Szczodrowa pojawiają się jednocześnie wzmianki o dwóch rodzinach, prawdopodobnie miejscowość została podzielona na dwie części. Właścicielami jednej z nich byli Gaffronowie z Trębaczowa, a następnie linia tej rodziny ze Stradomi Wierzchniej. Majątek w Szczodrowie koło Sycowa oraz Stanicy w księstwie ziębickim należał między innymi do Zygmunta juniora von Gaffron und Oberstradam (zm.1652r.). Drugą część wioski dzierżyła rodzina von Gfug. W połowie XVII w. N. von Gfug ze Szczodrowa koło Sycowa był mężem Marianny (ur.1602r.), córki Adama von Studnitz zwanego Gerolskim, a w 1692r. w Szczodrowie wzmiankowana była Urszula von Gfug, z domu von Gaffron. Najpóźniej na początku XVIII w. dobra musiały przejść na własność rodziny von Prittwitz. W tym czasie Zofia Eleonora von Koschembar, córka Jana Krzysztofa (zm.1716r.), właściciela Mienic, Jakubowic i Szymanowic została żoną N.von Prittwitz ze Szczodrowa. W pierwszej połowie XIX w. właścicielem majątku w Szczodrowie był Pan Löwe. Następnie dobra należały do kilku pokoleń rodziny Klinggräff, między innymi w 1845r. do spadkobierców Karla Klinggräffa. Od około 1863r. posiadłość znalazła się w rękach rodziny von Rieben. W 1883r. Alfred von Rieben sprzedał majątek (1034ha) Karlowi von Gräfendorff. Karl von Gräfendorff po raz ostatni wymieniony został w książce adresowej z 1921r. W tym czasie posiadłość w Szczodrowie liczyła 984ha. Prawdopodobnie po jego śmierci majątek w 1926r. nabył Albert Swidersky, wzmiankowany w Szczodrowie w 1930 i 1937r. Być może dobra o powierzchni 973ha pozostały jego własnością do 1945r. Po zakończeniu drugiej wojny światowej majątek został znacjonalizowany. Rezydencja w czasach Polski Ludowej została zmieniona w wielorodzinny budynek mieszkalny i do dziś pełni tę funkcję. Dwór można zobaczyć z zewnątrz. W pobliżu budynku zachowany fragmentarycznie park.
Dwór
Początki szlacheckiej siedziby w Szczodrowie nie są znane. W 1848r. w miejscowości spłonął stary dwór otoczony fosą. W jego miejscu wzniesiono klasycystyczną rezydencję, przy okazji likwidując zbędną fosę. Wygląd budynku po odbudowie znamy między innymi dzięki zdjęciu Roberta Webera (około 1910r.). Dwór był murowany z cegły, potynkowany, wzniesiony na rzucie prostokąta, podpiwniczony, dwukondygnacyjny, nakryty dachem czterospadowym z powiekami. Główne wejście umieszczone w centralnej części siedmioosiowej fasady znajdowało się w przeszklonym ganku. Józef Pilch twierdzi, że dwór został przebudowany i rozbudowany na początku XX w. Osobiście przekształcenie budynku wiązałbym z jego ostatnim właścicielem Albertem Swiderskym. W rezultacie rozbudowy dwór uzyskał wygląd podobny do dzisiejszego. Jest to budynek założony na planie wydłużonego prostokąta, dwukondygnacyjny, z zagospodarowany, poddaszem, nakryty dachem mansardowym z lukarnami i facjatkami. Fasada dziewięcioosiowa, z asymetrycznie umieszczonym głównym wejściem. Skromne w detal architektoniczny elewacje budynku, podzielone są lizenami, boniowanymi w narożnikami dworu. Okna zachowały proste obramowania. Wnętrza w układzie dwutraktowym, niedostępne do zwiedzania.
Zabytki w Szczodrowie
Do rejestru zabytków w Szczodrowie wpisano kościół parafialny p.w. św. Andrzeja (2.12.1964r., nr rej.: 1181); kościół ewangelicki, obecnie kaplica cmentarna rzymsko-katolicka na cmentarzu leśnym (1.03.2006r., nr rej.: 741/A/06); park dworski (15.12.1992r., nr rej.: 654/A).
Informacje praktyczne i dojazd
Dojazd komunikacją publiczną do Szczodrowa zapewniają autobusy PKS kursujące między innymi z Oleśnicy, Ostrowiny i Wrocławia. Najłatwiej o przesiadkę w Oleśnicy, dlatego też proponuję ten wariant dojazd. Do miasta można dotrzeć pociągiem między innymi z Kluczborka i Wrocławia. Podróżującym samochodem proponuję jechać z Gliwic autostradą A4 w kierunku Legnicy do węzła Bielany Wrocławskie, a następnie trasą E67 (DK8) w stronę Poznania. W miejscowości Ligota Polska należy z DK8 skręcić w lewo w lokalną drogę do Szczodrowa. Dwór oraz przylegający do niego park znajdują się na lewo od drogi w pobliżu kościoła parafialnego. Odległość: w jedną stronę około 220 km. Samochód można zaparkować przy kościele lub obok dworu.
Damian Dąbrowski,
Listopad 2011 r.
