Powiat oleśnicki, gmina Oleśnica
(nazwa niemiecka: Schwierse, Kreis Oels)
Pierwsza wzmianka o miejscowości: 1288r.
W 1448r. Świerzna należała do Hansa von Strachwitz. W 1575r. miejscowość przeszła na własność miasta Oleśnica. Sześć lat później burmistrz i rada miasta sprzedali majątek w Świerznej Barholowi Schoffowi. Rodzina Schoff posiadała dobra do 1639r., kiedy to odziedziczył je Melchior von Frankenberg. W 1661r. właścicielem miejscowości był Hans Heinrich von Frankenberg. W 1671r. Świerzną nabył hrabia Kasper Fryderyk von Dresky und Spratschin (ur.1653r., zm.1720r.), właściciel majątków w Rakowie, Januszkowicach i Zaprężynie. Założył on oleśnicką linię rodu, w rękach której Świerzna pozostała do 1744 roku. Następnie właściciele miejscowości zmieniali się bardzo często. W 1845 roku majątek w Świerznej należał do Friedricha Wilhelma Giselena. Trzy lata później dobra nabyła rodzina von der Berswordt. W dokumentach z lat 1857-1917 jako właściciel majątku wymieniany był Rudolf von der Berswordt. W 1917r. należące do Rudolfa von der Berswordt dobra Schwierse, Marien-Borwerk i Oberhof liczyły w sumie 344,28ha, w tym: 310,4ha pól uprawnych, 16,64ha łąk, 3,91ha lasów, 3ha pastwisk. W 1920r. posiadłość w Świerznej nabył Eberhardt Kalau vom Hofe. Właścicielem majątku był on co najmniej do 1937 roku. Po drugiej wojnie światowej dobra zostały znacjonalizowane. W czasach Polski Ludowej dwór w Świerznej zmieniono w wielorodzinny budynek mieszkalny. Obecnie w dalszym ciągu budynek pełni funkcję mieszkalną i można go zobaczyć tylko z zewnątrz.
Dwór
Początki dworu w Świerznej nie są jasne. Najstarsza jest środkowa część budynku, która powstała być może w XVII wieku. Skrzydła boczne wybudował pomiędzy 1860 a 1875 rokiem Rudolf von der Berswordt. Dwór murowany z cegły, potynkowany, zabudowany na planie zbliżonym do litery „C”, dwukondygnacyjny, częściowo nakryty płaskim dachem, częściowo dachami wielospadowymi z powiekami. Fasada siedmioosiowa z centralnym głównym wejściem. Elewacje o skromnej dekoracji, z wydatnym gzymsem między kondygnacjami, wieńczącym gzymsem kostkowym, prostymi obramowaniami otworów okiennych, częściowo boniowane. We wnętrzach dworu w XIX w. znajdowało się dwadzieścia pomieszczeń, w tym jedna większa sklepiona sala z dobrą akustyką. Obecnie wnętrza budynku są niedostępne do zwiedzania, prawdopodobnie w drugiej połowie XX w. układ pomieszczeń został przekształcony. Do dworu przylegają resztki parku krajobrazowego w stylu angielskim.
Zabytki w Świerznej
Do rejestru zabytków w Świerznej wpisano park (31.01.1984r., nr rej.: 540/W).
Informacje praktyczne i dojazd
Dojazd komunikacją publiczną do Świerznej zapewniają autobusy PKS z Oleśnicy. Z Górnego Śląska do miasta można dotrzeć pociągiem z przesiadką we Wrocławiu lub Kluczborku. Podróżującym samochodem proponuję jechać z Gliwic autostradą A4 w kierunku Legnicy do węzła Bielany Wrocławskie, następnie trasą E67 (S8) do Oleśnicy i dalej DK451 w stronę Bierutowa. Świerzna leży na prawo od tej ostatniej trasy. Dwór wraz z otaczającym go parkiem znajdują się na początku miejscowości po prawej stronie drogi. Odległość: w jedną stronę około 200 km. Samochód można zaparkować tuż obok dawnej rezydencji.
Damian Dąbrowski,
Grudzień 2011 r.
