Powiat tarnogórski, dzielnica Tarnowskich Gór
(nazwa niemiecka: Rybna, Kreis Tarnowitz)
Rys historyczny i stan obecny:
Po pierwszej, najprawdopodobniej drewnianej rezydencji, wzniesionej w Rybnej przez rodzinę Blachów nie pozostał żaden ślad. Obecny murowany pałac został ufundowany w 1796r. przez Antoninę Warkocz z domu Bujakowską, wdowę po Karolu Antonim Warkoczu. Po śmierci fundatorki w 1829r. właścicielem pałacu został Wiktor Chrząszczewski, który w połowie XIX wieku odsprzedał posiadłość Alfredowi von Koschützki z Wilkowic. W rękach rodziny von Koschützki obiekt pozostał do 1922r. Następnie pałac był własnością Przedsiębiorstwa Osadniczego „Ślązak”, a od 1935r. tarnogórskiego Związku Strzeleckiego. W czasie drugiej wojny światowej dostał się w ręce Donnersmarcków z Brynka, a w 1945r. Armia Czerwona urządziła w nim szpital wojskowy. W Polsce powojennej początkowo przeznaczono pałac na mieszkania komunalne. W latach 80-tych XX wieku obiekt doczekał się remontu z prawdziwego zdarzenia, który przywrócił mu częściowo dawny wygląd. W 1983 r. odrestaurowana rezydencja w Rybnej została przekazana Stowarzyszeniu Polskich Artystów Muzyków jako Dom Pracy Twórczej. Odtąd stała się miejscem licznych wydarzeń kulturalnych, w tym cyklicznych koncertów nazwanych „Niedzielne Popołudnia”. Obecnie pałac należy do gminy Tarnowskie Góry i prowadzi działalność gospodarczą jako Spółka zo.o. W jego zabytkowych wnętrzach urządzono hotel oraz restaurację.
Pałac
Rezydencja w Rybnej łączy w sobie elementy baroku i klasycyzmu. Budynek murowany, z cegły, potynkowany, wzniesiony na planie prostokąta, dwukondygnacjowy, podpiwniczony, nakryty wysokim mansardowym dachem z lukarnami. Fasada 7-osiowa, z centralnym 3-osiowym ryzalitem, zwieńczonym trójkątnym naczółkiem. Elewacja ogrodowa 9-osiowa, z nowszym balkonem na piętrze. Elewacje boczne 3-osiowe. Przyziemie ozdobione boniowaniem. Okna prostokątne (z wyjątkiem trzech okien ryzalitu zamkniętych łukiem koszowym), w drugiej kondygnacji w obramieniach, z uszakami i dekoracją sztukatorską. Druga kondygnacja fasady rozczłonkowana lizenami. Wnętrza o układzie dwutraktowym, z sienią na osi parteru i korytarzem między traktami. Korytarz sklepiony kolebkowo, sale nakryte płaskimi stropami z fasetami. Pałac otacza XIX wieczny park krajobrazowy, z cennymi okazami starych drzew, m.in. 6 dębów szypułkowych ma status pomników przyrody.
Oficjalna strona obiektu:
http://www.palacrybna.pl/
Informacje praktyczne i dojazd:
Dojazd komunikacją publiczną do Rybnej jest możliwy, ale trudny i czasochłonny. Do centrum Tarnowskich Gór bez problemu dojedziemy autobusem (z Gliwic, Bytomia, Katowic) lub pociągiem (z Bytomia, Katowic). Następnie najlepiej jechać autobusem KZK GOP 180 Tarnowskie Góry – Tworóg Pętla, który zatrzymuje się na przystanku Rybna Pałac, tuż obok interesującego nas zabytku. Autobus nie jeździ zbyt często. Z centrum Tarnowskich Gór można również podjechać autobusem lub pociągiem (aż trzy kursy dziennie) do Strzybnicy, dzielnicy sąsiadującej z Rybną, skąd do pałacu trzeba podejść ul. Powstańców Warszawskich około 2 km. Wybierającym się w podróż samochodem z Gliwic proponuję jechać DK 78 w kierunku Tarnowskich Gór i przed miastem skręcić w lewo w DK 11. W centrum dzielnicy Strzybnica należy skręcić w lewo w ul. Powstańców Warszawskich prowadzącą do Rybnej. Pałac znajduje się po prawej stronie. Dokładny adres: ul. Powstańców Warszawskich 83. W jedną stronę około 29 km. Samochód można zostawić na parkingu przed pałacem.
Damian Dąbrowski
Maj 2009 r., aktualizacja zdjęć kwiecień 2012r.
