Powiat lubański, gmina Leśna
(nazwa niemiecka Schwerta, w latach 1937-1945 Schwertburg, Kreis Lauban)
Zabytki w Świeciu
Do rejestru zabytków w Świeciu wpisano:
- kościół filialny p.w. Najświętszego Serca Pana Jezusa, XVIIw., nr rej.: 128/945 z 13.09.1961r.
- cmentarz przykościelny, nr rej.: 129/943/J z 7.02.1989r.
- zespół zamkowy: ruiny zamku, XIV/XVI w., bramę w murze, basztę zamkową, park zamkowy, nr rej.: 130/788 z 26.10.1960r.
Ponadto w ewidencji zabytków znajdują się m.in.: pałac (ruina), park krajobrazowy.
Kamienny zamek w Świeciu został wzniesiony na początku czternastego stulecia dla księcia Bernarda świdnickiego (ur.1288/91r., zm.1326r.), bądź jego młodszego brata księcia Henryka I jaworskiego (ur.1292/96r., zm.1346r.). W 1327 roku właśnie książę jaworski Henryk I wymienił dobra obejmujące m.in. zamek w Świeciu na połowę Głogowa. Odtąd zamek znalazł się pod władzą królów czeskich i jego znaczenie militarne znacznie spadło. Z czasem czescy władcy przekazali miejscowość z warownią w ręce rycerstwa. Świecie należało m.in. do rodów de Gladiis, Erxleben, von Uechtritz (w latach 1385-1638), von Meurer (połowa XVII w.), von Löben (w latach 1665-1719). Krótko majątek był własnością hrabiego Rzeszy Jakoba Heinricha von Flemminga oraz radcy wojennego von Rayskiego, od którego dobra w 1729 roku nabył Wolf Adolf von Gersdorf z Pobiednej. Odtąd do drugiej połowy XIX wieku losy zamku w Świeciu były związane z właścicielami posiadłości w Pobiednej. Od początku XX wieku do końca drugiej wojny światowej ruiny zamku należały do właścicieli dóbr Czocha. Obecnie ruiny zamku są własnością prywatną.
Ruiny zamku w pierwszej połowie XX wieku
Źródło: https://dolny-slask.org.pl/6301995,foto.html?idEntity=548586 (dostęp: 7.11.2017r.)
Źródło: https://dolny-slask.org.pl/656744,foto.html?idEntity=548586 (dostęp: 7.11.2017r.)
Pochodzący z początku XIV wieku zamek został spalony przez husytów w 1431 roku. Kolejne zniszczenia w warowni nastąpiły w skutek pożaru w 1527 roku. Po tym pożarze zamek odbudowano i przekształcono w stylu renesansowym. Jeszcze w osiemnastym stuleciu dobudowano, bądź przebudowano kaplicę. Mimo to już w 1760 roku zamek był opuszczony. Przed 1827 rokiem zamek został doprowadzony do ruiny. W kolejnych latach pojawiały się różne plany dotyczące warowni, m.in. jeden z właścicieli zamierzał budowlę wyburzyć. Ostatecznie przed drugą wojną światową w części zabytku działała gospoda. Po 1945 roku obiekt przejęło państwo polskie. Do 1960 roku jedno z zamkowych skrzydeł było jeszcze zamieszkane. W kolejnych dekadach popadło w ruinę. Na zamku przez całą drugą połowę XX wieku nie prowadzono żadnych prac zabezpieczających oraz badań archeologicznych. Ruiny otacza niewielki park założony w XIX wieku.
Świecie położone jest około 18 kilometrów na południe od Lubania. Przez miejscowość przebiega droga nr 358 łącząca Leśną z Pobiedną. Ruiny zamku znajdują się na wschód od wspomnianej drogi.
Damian Dąbrowski,
Listopad 2017r.
Serdeczne podziękowania kierujemy do Pana Eckhardta Hutha autora prezentowanych poniżej zdjęć.
