Powiat jeleniogórski, gmina Janowice Wielkie
(nazwa niemiecka: Bolzenschloss, Jannowitz, Kreis Hirschberg)
Początki zamku Bolczów sięgają lat siedemdziesiątych XIV w. Za budowniczego twierdzy uważa się Clericusa Bolcze, dworzanina księcia świdnicko-jaworskiego Bolka II. Pierwotny zamek złożony z czworobocznej baszty, budynku mieszkalnego i dziedzińca znajdował się w północno-zachodniej części wzgórza. Podczas wojen husyckich w 1433 r. zamek Bolczów został zniszczony przez mieszczan świdnickich. W połowie piętnastego stulecia twierdzę odbudował i powiększył Hans Dippold von Burghaus. W pierwszej połowie XVI w. warownię po raz kolejny przebudowano, dodając barbakan, basteję na rzucie podkowy, suchą fosę. W murach wykonano strzelnice kluczowe. W latach 1537-1545 zamek był własnością Justusa Decjusza, dworzanina króla polskiego Zygmunta Starego. Następnie od 1562 r. wraz z majątkiem w Janowicach należał do Hansa i Franza Heilmannów. Odtąd zamek Bolczów dzielił losy Janowic i razem z nimi na początku XVII w. przeszedł w ręce rodziny von Schaffgotsch. Daniel von Schaffgotsch w latach 1608-1609 przeprowadził kolejną przebudowę zamku. W czasie wojny trzydziestoletniej twierdza została zajęta przez wojska szwedzkie i spalona w 1645 roku. Zamek nie został przez Schaffgotschów odbudowany i odtąd pozostaje w ruinie. W 1848 roku właściciel dóbr w Janowicach hrabia Wilhelm von Stolberg-Wernigerode przeprowadził prace zabezpieczające w często odwiedzanych przez turystów ruinach zamku. Przed drugą wojną światową na terenie Bolczowa działało nawet niewielkie schronisko z gospodą. W latach sześćdziesiątych XX w. przeprowadzono w Bolczowie kolejne roboty zabezpieczające. Obecnie zamek jest tzw. trwałą ruiną. Wejście na teren zamku bezpłatne.
Ruiny zamku wpisano do rejestru zabytków sztuki 4.12.1958 roku, pod nr rej.: A/907/472.
Informacje praktyczne i dojazd
Planującym zwiedzanie Bolczowa proponuję dojazd do Janowic Wielkich, skąd do ruin zamku prowadzą żółty i zielony szlak turystyczny (czas przejścia z centrum miejscowości około 40 minut w jedną stronę). W Janowicach Wielkich znajduje się dworzec kolejowy na trasie Wrocław – Jelenia Góra. Zapewnia on łatwy dojazd komunikacją publiczną do miejscowości. Podróżującym z Górnego Śląska polecam jechać pociągiem z przesiadką we Wrocławiu. Osobom wybierającym dojazd własnym samochodem proponuję jechać z Gliwic autostradą A4 w kierunku Legnicy do węzła Kostomłoty, następnie DK 5 do Bolkowa i DK 3 do Radomierza, skąd lokalna droga prowadzi do Janowic Wielkich. W Janowicach Wielkich należy kierować się na południe, za przejazdem kolejowym trzeba skręcić w prawo, a następnie przy przystanku PKS-u w lewo. Na końcu drogi znajduje się niewielki parking, ostatni odcinek trzeba pokonać na piechotę (zielony szlak). Odległość z Gliwic do Janowic: w jedną stronę około 260 km.
Damian Dąbrowski,
Maj 2011 r.
