Powiat lubliniecki, gmina Pawonków
(nazwa niemiecka: Dralin, Kreis Lublinitz)
Pierwsza wzmianka o Dralinach pojawia się w „Księdze uposażenia biskupstwa wrocławskiego” datowanej na przełom XIII i XIV w. Następnie miejscowość znika na kolejne kilka wieków ze źródeł historycznych. Kolejne informacje na jej temat pochodzą dopiero z dziewiętnastego stulecia. Właściciele majątku w Dralinach zarówno w XIX jak i XX wieku bardzo często się zmieniali. W 1845r. Draliny wchodziły w skład dóbr lublinieckich (Herrschaft Lublinitz) należących do hrabiego Andreasa Marii von Renard (ur.1795r.,zm.1874r.). W wiosce nie było w tym czasie rezydencji, wzmiankowano natomiast folwark. Około 1861r. dobra rycerskie w Dralinach nabył niejaki Pätzold. W tym czasie miejscowość zamieszkiwało 269 osób. Spośród nich 264 były wyznania katolickiego, a pozostałe 5 było ewangelikami. Pätzold pozostał właścicielem posiadłości przynajmniej do 1866r. Następnie należała ona do dyrektora Otto Wilhelm Hoffmann, znanego z pism z 1872 i 1876r. W 1886r. właścicielem dóbr rycerskich Draliny był Karl Stein. Majątkiem liczącym 316ha - w tym: 164ha pól uprawnych, 35ha łąk, 8ha pastwisk, 89ha lasów, 10ha stawów, 10ha gospodarstwa - zarządzał inspektor Flechtner. W 1894r. powierzchnia posiadłości Karla Steina wynosiła 318ha. W ciągu kilku lat wyraźnie zmienił się jednak sposób jej zagospodarowania. Zwiększono areał pól do 206ha, zmniejszono obszar pastwisk i lasów (do odpowiednio 5,7 i 55,6ha). W dokumencie z tego roku wspomniano po raz pierwszy ogród. Wraz z folwarkiem i drogami liczył on 13,4ha. W związku z pojawieniem się ogrodu za rządów Karla Steina, można przypuszczać, iż to on pomiędzy 1886 a 1894r. zbudował pałac w Dralinach. Na przełomie XIX i XX w. dobra rycerskie znacznie podupadły. W 1902r. ich właścicielem był już Erich Müller. W tym czasie powierzchnia posiadłości spadła do 160ha, z czego 139ha stanowiły pola uprawne, 12ha łąki, 2ha pastwiska, 4ha stawy, a 3ha przypadały na ogród i folwark. W rękach Ericha Müller majątek pozostał przynajmniej do 1905r. Za jego rządów powierzchnia gospodarstwa wzrosła o 13ha. Erich Müller przebywał jednak krotko w Dralinach. W 1909r. właścicielką posiadłości była wdowa Elizabeth Dratenfeld z Wiesbaden. Majątek o powierzchni 169ha, w tym 147,4ha pól uprawnych, 11,7ha łąk, 1,4ha pastwisk, 3,2ha stawów, 1,8ha lasu, 1,6ha parku, 1,6ha dróg i podwórzy gospodarczych dzierżawił porucznik Alexander Schmidt, w imieniu którego zarząd sprawował inspektor Gustaw Schulder. Następnie posiadłość należała do Arthura Fechnera (1912r.), Georga Bogela (1917r.) oraz Konstantina Grzelika, kupca z Pszczyny (1921r.). Za czasów tego ostatniego majątkiem liczącym 201,5ha powierzchni, w tym 166,5ha pól uprawnych, 10ha łąk, 1ha pastwisk, 12,5ha stawów, 9,5ha lasu, 2ha gospodarstw zarządzał oberinspektor Paul Lachmann. W 1922r. Draliny znalazły się w powiecie lublinieckim będącym częścią II Rzeczpospolitej. W 1926 i 1930r. jako właściciel posiadłości o powierzchni 201,5ha wzmiankowany był niejaki Goldberg. Po drugiej wojnie światowej resztki dóbr rycerskich Draliny zostały znacjonalizowane. W pałacu prawdopodobnie przez wiele lat mieściła się placówka oświatowa.
Pałac
Pałac wzniesiono najprawdopodobniej w pod koniec XIX wieku, być może pomiędzy 1886 a 1894 rokiem. Budynek o cechach klasycystycznych, murowany z cegły, potynkowany, podpiwniczony, na planie prostokąta zbliżonego do kwadratu, dwukondygnacjowy, nakryty wysokim wielospadowym dachem z lukarnami. W fasadzie centralnie umieszczone wejście w niewielkim półkolistym ryzalicie, ponad którym usytuowano taras. W elewacji tylnej umieszczona asymetrycznie dwukondygnacjowa loggia zamknięta trójkątnym przyczółkiem. Budynek w znacznym stopniu przebudowany w drugiej połowie XX w., pozbawiony cech stylowych oraz ze zmienionym układem otworów okiennych. Obecnie pałac stanowi własność prywatną, teren wokół ogrodzony. Nowy właściciel nie prowadzi żadnych prac remontowych, ani zabezpieczających. Przyszłość budynku jest bardzo niepewna, tym bardziej, że nie podlega on ochronie konserwatorskiej. Zaniedbany part otaczający pałac powoli zmienia się w zwyczajny las.
Zabytki w Dralinach
Do rejestru zabytków w Dralinach wpisano zespół pałacowy (4.08.1989r., nr rej.: 464/89): pałac, spichlerz i park.
Informacje praktyczne i dojazd
Dojazd komunikacją publiczną jest praktycznie nierealny. W dni robocze z Dralin odjeżdża jeden autobus PKS do Lublińca. W soboty i niedziele brak jakichkolwiek połączeń komunikacyjnych. Podróżującym samochodem proponuję jechać z Gliwic DK 78 do Tarnowskich Gór, następnie DK 11 w kierunku Lublińca. Z Lublińca najlepiej wyjechać DK 46 w stronę Opola. W miejscowości Lisowice z tej ostatniej trasy należy skręcić w prawo w lokalną drogę do Dralin. Park z dworem znajdują się na lewo od głównej drogi, samochód trzeba zostawić na poboczu, ewentualnie można pojechać dalej i zaparkować przy boisku sportowym. Odległość: z Gliwic w jedną stronę niecałe 60 km.
Damian Dąbrowski,
Grudzień 2009 r., aktualizacja grudzień 2012r.
